Deinde considerandum est de oratione. Et circa hoc quaeruntur decem et septem. Primo,
utrum oratio sit actus appetitivae virtutis vel cognitivae. Secundo, utrum conveniens
sit orare. Tertio, utrum oratio sit actus religionis. Quarto, utrum solus Deus sit
orandus. Quinto, utrum in oratione sit aliquid determinate petendum. Sexto, utrum
orando debeamus temporalia petere. Septimo, utrum pro aliis orare debeamus. Octavo,
utrum debeamus orare pro inimicis. Nono, de septem petitionibus orationis dominicae.
Decimo, utrum orare sit proprium rationalis creaturae. Undecimo, utrum sancti in patria
orent pro nobis. Duodecimo, utrum, oratio debeat esse vocalis. Tertiodecimo, utrum
attentio requiratur ad orationem. Quartodecimo, utrum oratio debeat esse diuturna.
Quintodecimo, utrum oratio sit efficax ad impetrandum quod petitur. Sextodecimo, utrum
sit meritoria. Septimodecimo, de speciebus orationis. (IIa-IIae q. 83 pr.)
Articulus 1. Is het gebed een daad van een streefdeugd?
Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan
slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website
helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!
Ad primum sic proceditur. Videtur quod oratio sit actus appetitivae virtutis. Orationis
enim est exaudiri. Sed desiderium est quod exauditur a Deo, secundum illud Psalm.,
desiderium pauperum exaudivit dominus. Ergo oratio est desiderium. Sed desiderium
est actus appetitivae virtutis. Ergo et oratio. (IIa-IIae q. 83 a. 1 arg. 1)
Praeterea, Dionysius dicit, in III cap. de Div. Nom., ante omnia ab oratione incipere
est utile, sicut Deo nosipsos tradentes et unientes. Sed unio ad Deum per amorem fit,
qui pertinet ad vim appetitivam. Ergo oratio ad vim appetitivam pertinet. (IIa-IIae q. 83 a. 1 arg. 2)
Praeterea, philosophus, in III de anima, ponit duas operationes intellectivae partis,
quarum prima est indivisibilium intelligentia, per quam scilicet apprehendimus de
unoquoque quid est; secunda vero est compositio et divisio, per quam scilicet apprehenditur
aliquid esse vel non esse. Quibus tertia additur ratiocinari, procedendo scilicet
de notis ad ignota. Sed oratio ad nullam istarum operationum reducitur. Ergo non est
actus intellectivae virtutis, sed appetitivae. (IIa-IIae q. 83 a. 1 arg. 3)
Sed contra est quod Isidorus dicit, in libro Etymol., quod orare idem est quod dicere.
Sed dictio pertinet ad intellectum. Ergo oratio non est actus appetitivae virtutis,
sed intellectivae. (IIa-IIae q. 83 a. 1 s. c.)
Respondeo dicendum quod, secundum Cassiodorum, oratio dicitur quasi oris ratio. Ratio
autem speculativa et practica in hoc differunt quod ratio speculativa est apprehensiva
solum rerum; ratio vero practica est non solum apprehensiva, sed etiam causativa.
Est autem aliquid alterius causa dupliciter. Uno quidem modo, perfecte, necessitatem
inducendo, et hoc contingit quando effectus totaliter subditur potestati causae. Alio
vero modo, imperfecte, solum disponendo, quando scilicet effectus non subditur totaliter
potestati causae. Sic igitur et ratio dupliciter est causa aliquorum. Uno quidem modo,
sicut necessitatem imponens, et hoc modo ad rationem pertinet imperare non solum inferioribus
potentiis et membris corporis, sed etiam hominibus subiectis, quod quidem fit imperando.
Alio modo, sicut inducens et quodammodo disponens, et hoc modo ratio petit aliquid
fieri ab his qui ei non subiiciuntur, sive sint aequales sive sint superiores. Utrumque
autem horum, scilicet imperare et petere sive deprecari, ordinationem quandam important,
prout scilicet homo disponit aliquid per aliud esse faciendum. Unde pertinent ad rationem,
cuius est ordinare, propter quod philosophus dicit, in I Ethic., quod ad optima deprecatur
ratio. Sic autem nunc loquimur de oratione, prout significat quandam deprecationem
vel petitionem, secundum quod Augustinus dicit, in libro de Verb. Dom., quod oratio
petitio quaedam est; et Damascenus dicit, in III libro, quod oratio est petitio decentium
a Deo. Sic ergo patet quod oratio de qua nunc loquimur, est rationis actus. (IIa-IIae q. 83 a. 1 co.)
Ad primum ergo dicendum quod desiderium pauperum dicitur dominus exaudire, vel quia
desiderium est causa petendi, cum petitio sit quodammodo desiderii interpres. Vel
hoc dicitur ad ostendendum exauditionis velocitatem, quia scilicet dum adhuc aliquid
in desiderio pauperum est, Deus exaudit, antequam orationem proponant; secundum illud
Isaiae LXV, eritque, antequam clament, ego exaudiam. (IIa-IIae q. 83 a. 1 ad 1)
Ad secundum dicendum quod, sicut supra dictum est, voluntas movet rationem ad suum
finem. Unde nihil prohibet, movente voluntate, actum rationis tendere in finem caritatis,
qui est Deo uniri. Tendit autem oratio in Deum quasi a voluntate caritatis mota, dupliciter.
Uno quidem modo, ex parte eius quod petitur, quia hoc praecipue est in oratione petendum,
ut Deo uniamur; secundum illud Psalm., unam petii a domino, hanc requiram, ut inhabitem
in domo domini omnibus diebus vitae meae. Alio modo, ex parte ipsius petentis, quem
oportet accedere ad eum a quo petit, vel loco, sicut ad hominem; vel mente, sicut
ad Deum. Unde dicit ibidem quod, quando orationibus invocamus Deum, revelata mente
adsumus ipsi. Et secundum hoc etiam Damascenus dicit quod oratio est ascensus intellectus
in Deum. (IIa-IIae q. 83 a. 1 ad 2)
Ad tertium dicendum quod illi tres actus pertinent ad rationem speculativam. Sed ulterius
ad rationem practicam pertinet causare aliquid per modum imperii vel per modum petitionis,
ut dictum est. (IIa-IIae q. 83 a. 1 ad 3)
Articulus 2. Is het gepast te bidden?
Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan
slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website
helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!
Ad secundum sic proceditur. Videtur quod non sit conveniens orare. Oratio enim videtur
esse necessaria ad hoc quod intimemus ei a quo petimus id quo indigemus. Sed, sicut
dicitur Matth. VI, scit pater vester quia his indigetis. Ergo non est conveniens Deum
orare. (IIa-IIae q. 83 a. 2 arg. 1)
Praeterea, per orationem flectitur animus eius qui oratur ut faciat quod ab eo petitur.
Sed animus Dei est immutabilis et inflexibilis, secundum illud I Reg. XV, porro triumphator
in Israel non parcet, nec poenitudine flectetur. Ergo non est conveniens quod Deum
oremus. (IIa-IIae q. 83 a. 2 arg. 2)
Praeterea, liberalius est dare aliquid non petenti quam dare petenti, quia, sicut
Seneca dicit, nulla res carius emitur quam quae precibus empta est. Sed Deus est liberalissimus.
Ergo non videtur esse conveniens quod Deum oremus. (IIa-IIae q. 83 a. 2 arg. 3)
Sed contra est quod dicitur Luc. XVIII, oportet orare, et non deficere. (IIa-IIae q. 83 a. 2 s. c.)
Respondeo dicendum quod triplex fuit circa orationem antiquorum error. Quidam enim
posuerunt quod res humanae non reguntur divina providentia. Ex quo sequitur quod vanum
sit orare, et omnino Deum colere. Et de his dicitur Malach. III, dixistis, vanus est
qui servit Deo. Secunda fuit opinio ponentium omnia, etiam in rebus humanis, ex necessitate
contingere, sive ex immutabilitate divinae providentiae, sive ex necessitate stellarum,
sive ex connexione causarum. Et secundum hos etiam excluditur orationis utilitas.
Tertia fuit opinio ponentium quidem res humanas divina providentia regi, et quod res
humanae non proveniunt ex necessitate, sed dicebant similiter dispositionem divinae
providentiae variabilem esse, et quod orationibus et aliis quae ad divinum cultum
pertinent dispositio divinae providentiae immutatur. Haec autem omnia in primo libro
improbata sunt. Et ideo oportet sic inducere orationis utilitatem ut neque rebus humanis,
divinae providentiae subiectis, necessitatem imponamus; neque etiam divinam dispositionem
mutabilem aestimemus. Ad huius ergo evidentiam, considerandum est quod ex divina providentia
non solum disponitur qui effectus fiant, sed etiam ex quibus causis et quo ordine
proveniant. Inter alias autem causas sunt etiam quorundam causae actus humani. Unde
oportet homines agere aliqua, non ut per suos actus divinam dispositionem immutent,
sed ut per actus suos impleant quosdam effectus secundum ordinem a Deo dispositum.
Et idem etiam est in naturalibus causis. Et simile est etiam de oratione. Non enim
propter hoc oramus ut divinam dispositionem immutemus, sed ut id impetremus quod Deus
disposuit per orationes sanctorum esse implendum; ut scilicet homines postulando mereantur
accipere quod eis omnipotens Deus ante saecula disposuit donare, ut Gregorius dicit,
in libro dialogorum. (IIa-IIae q. 83 a. 2 co.)
Ad primum ergo dicendum quod non est necessarium nos Deo preces porrigere ut ei nostras
indigentias vel desideria manifestemus, sed ut nosipsi consideremus in his ad divinum
auxilium esse recurrendum. (IIa-IIae q. 83 a. 2 ad 1)
Ad secundum dicendum quod, sicut dictum est, oratio nostra non ordinatur ad immutationem
divinae dispositionis, sed ut obtineatur nostris precibus quod Deus disposuit. (IIa-IIae q. 83 a. 2 ad 2)
Ad tertium dicendum quod Deus multa nobis praestat ex sua liberalitate etiam non petita.
Sed quod aliqua vult praestare nobis petentibus, hoc est propter nostram utilitatem,
ut scilicet fiduciam quandam accipiamus recurrendi ad Deum, et ut recognoscamus eum
esse bonorum nostrorum auctorem. Unde Chrysostomus dicit, considera quanta est tibi
concessa felicitas, quanta gloria attributa, orationibus fabulari cum Deo, cum Christo
miscere colloquia, optare quod velis, quod desideras postulare. (IIa-IIae q. 83 a. 2 ad 3)
Articulus 3. Is bidden een daad van godsdienstigheid?
Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan
slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website
helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!
Ad tertium sic proceditur. Videtur quod oratio non sit actus religionis. Religio enim,
cum sit pars iustitiae, est in voluntate sicut in subiecto. Sed oratio pertinet ad
partem intellectivam, ut ex supradictis patet. Ergo oratio non videtur esse actus
religionis, sed doni intellectus, per quod mens ascendit in Deum. (IIa-IIae q. 83 a. 3 arg. 1)
Praeterea, actus latriae cadit sub necessitate praecepti. Sed oratio non videtur cadere
sub necessitate praecepti, sed ex mera voluntate procedere, cum nihil aliud sit quam
volitorum petitio. Ergo oratio non videtur esse religionis actus. (IIa-IIae q. 83 a. 3 arg. 2)
Praeterea, ad religionem pertinere videtur ut quis divinae naturae cultum caeremoniamque
afferat. Sed oratio non videtur aliquid Deo afferre, sed magis aliquid obtinendum
ab eo petere. Ergo oratio non est religionis actus. (IIa-IIae q. 83 a. 3 arg. 3)
Sed contra est quod dicitur in Psalm., dirigatur oratio mea sicut incensum in conspectu
tuo, ubi dicit Glossa quod in huius figuram, in veteri lege incensum dicebatur offerri
in odorem suavem domino. Sed hoc pertinet ad religionem. Ergo oratio est religionis
actus. (IIa-IIae q. 83 a. 3 s. c.)
Respondeo dicendum quod, sicut supra dictum est, ad religionem proprie pertinet reverentiam
et honorem Deo exhibere. Et ideo omnia illa per quae Deo reverentia exhibetur pertinent
ad religionem. Per orationem autem homo Deo reverentiam exhibet, inquantum scilicet
se ei subiicit, et profitetur orando se eo indigere sicut auctore suorum bonorum.
Unde manifestum est quod oratio est proprie religionis actus. (IIa-IIae q. 83 a. 3 co.)
Ad primum ergo dicendum quod voluntas movet alias potentias animae in suum finem,
sicut supra dictum est. Et ideo religio, quae est in voluntate, ordinat actus aliarum
potentiarum ad Dei reverentiam. Inter alias autem potentias animae, intellectus altior
est et voluntati propinquior. Et ideo post devotionem, quae pertinet ad ipsam voluntatem,
oratio, quae pertinet ad partem intellectivam, est praecipua inter actus religionis,
per quam religio intellectum hominis movet in Deum. (IIa-IIae q. 83 a. 3 ad 1)
Ad secundum dicendum quod non solum petere quae desideramus, sed etiam recte aliquid
desiderare sub praecepto cadit. Sed desiderare quidem cadit sub praecepto caritatis,
petere autem sub praecepto religionis. Quod quidem praeceptum ponitur Matth. VII,
ubi dicitur, petite, et accipietis. (IIa-IIae q. 83 a. 3 ad 2)
Ad tertium dicendum quod orando tradit homo mentem suam Deo, quam ei per reverentiam
subiicit et quodammodo praesentat, ut patet ex auctoritate Dionysii prius inducta.
Et ideo sicut mens humana praeeminet exterioribus vel corporalibus membris, vel exterioribus
rebus quae ad Dei servitium applicantur, ita etiam oratio praeeminet aliis actibus
religionis. (IIa-IIae q. 83 a. 3 ad 3)
Articulus 4. Moet men alleen tot God bidden?
Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan
slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website
helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!
Ad quartum sic proceditur. Videtur quod solus Deus debeat orari. Oratio enim est actus
religionis, ut dictum est. Sed solus Deus est religione colendus. Ergo solus Deus
est orandus. (IIa-IIae q. 83 a. 4 arg. 1)
Praeterea, frustra porrigitur oratio ad eum qui orationem non cognoscit. Sed solius
Dei est orationem cognoscere. Tum quia plerumque oratio magis agitur interiori actu,
quem solus Deus cognoscit, quam voce, secundum illud quod apostolus dicit, I ad Cor.
XIV, orabo spiritu, orabo et mente. Tum etiam quia, ut Augustinus dicit, in libro
de cura pro mortuis agenda, nesciunt mortui, etiam sancti, quid agant vivi, etiam
eorum filii. Ergo oratio non est nisi Deo porrigenda. (IIa-IIae q. 83 a. 4 arg. 2)
Praeterea, si aliquibus sanctis orationem porrigimus, hoc non est nisi inquantum sunt
Deo coniuncti. Sed quidam in hoc mundo viventes, vel etiam in Purgatorio existentes,
sunt multum Deo coniuncti per gratiam. Ad eos autem non porrigitur oratio. Ergo nec
ad sanctos qui sunt in Paradiso debemus orationem porrigere. (IIa-IIae q. 83 a. 4 arg. 3)
Sed contra est quod dicitur Iob V, voca, si est qui tibi respondeat, et ad aliquem
sanctorum convertere. (IIa-IIae q. 83 a. 4 s. c.)
Respondeo dicendum quod oratio porrigitur alicui dupliciter, uno modo, quasi per ipsum
implenda; alio modo, sicut per ipsum impetranda. Primo quidem modo soli Deo orationem
porrigimus, quia omnes orationes nostrae ordinari debent ad gratiam et gloriam consequendam,
quae solus Deus dat, secundum illud Psalm., gratiam et gloriam dabit dominus. Sed
secundo modo orationem porrigimus sanctis Angelis et hominibus, non ut per eos Deus
nostras petitiones cognoscat, sed ut eorum precibus et meritis orationes nostrae sortiantur
effectum. Et ideo dicitur Apoc. VIII quod ascendit fumus aromatum, idest orationes
sanctorum, de manu Angeli coram domino. Et hoc etiam patet ex ipso modo quo Ecclesia
utitur in orando. Nam a sancta Trinitate petimus ut nostri misereatur, ab aliis autem
sanctis quibuscumque petimus ut orent pro nobis. (IIa-IIae q. 83 a. 4 co.)
Ad primum ergo dicendum quod illi soli impendimus orando religionis cultum a quo quaerimus
obtinere quod oramus, quia in hoc protestamur eum bonorum nostrorum auctorem, non
autem eis quos requirimus quasi interpellatores nostros apud Deum. (IIa-IIae q. 83 a. 4 ad 1)
Ad secundum dicendum quod mortui ea quae in hoc mundo aguntur, considerata eorum naturali
conditione, non cognoscunt, et praecipue interiores motus cordis. Sed beatis, ut Gregorius
dicit, in XII Moral., in verbo manifestatur illud quod decet eos cognoscere de eis
quae circa nos aguntur, etiam quantum ad interiores motus cordis. Maxime autem eorum
excellentiam decet ut cognoscant petitiones ad eos factas vel voce vel corde. Et ideo
petitiones quas ad eos dirigimus, Deo manifestante, cognoscunt. (IIa-IIae q. 83 a. 4 ad 2)
Ad tertium dicendum quod illi qui sunt in hoc mundo aut in Purgatorio, nondum fruuntur
visione verbi, ut possint cognoscere ea quae nos cogitamus vel dicimus. Et ideo eorum
suffragia non imploramus orando, sed a vivis petimus colloquendo. (IIa-IIae q. 83 a. 4 ad 3)
Articulus 5. Moeten wij in het gebed iets bepaalds vragen aan God?
Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan
slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website
helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!
Ad quintum sic proceditur. Videtur quod in oratione nihil determinate a Deo petere
debeamus. Quia, ut Damascenus dicit, oratio est petitio decentium a Deo. Unde inefficax
est oratio per quam petitur id quod non expedit, secundum illud Iac. IV, petitis et
non accipitis, eo quod male petatis. Sed sicut dicitur Rom. VIII. Nam quid oremus
sicut oportet, nescimus. Ergo non debemus aliquid orando determinate petere. (IIa-IIae q. 83 a. 5 arg. 1)
Praeterea, quicumque aliquid determinate ab alio petit, nititur voluntatem ipsius
inclinare ad faciendum id quod ipse vult. Non autem ad hoc tendere debemus ut Deus
velit quod nos volumus, sed magis ut nos velimus quod Deus vult, ut dicit Glossa,
super illud Psalm., exultate, iusti, in domino. Ergo non debemus aliquid determinatum
a Deo petere. (IIa-IIae q. 83 a. 5 arg. 2)
Praeterea, mala a Deo petenda non sunt, ad bona autem Deus ipse nos invitat. Frustra
autem ab aliquo petitur ad quod accipiendum invitatur. Ergo non est determinate aliquid
a Deo in oratione petendum. (IIa-IIae q. 83 a. 5 arg. 3)
Sed contra est quod dominus, Matth. VI et Luc. XI, docuit discipulos determinate petere
ea quae continentur in petitionibus orationis dominicae. (IIa-IIae q. 83 a. 5 s. c.)
Respondeo dicendum quod, sicut maximus Valerius refert, Socrates nihil ultra petendum
a diis immortalibus arbitrabatur quam ut bona tribuerent, quia hi demum scirent quid
unicuique esset utile; nos autem plerumque id votis expetere quod non impetrasse melius
foret. Quae quidem sententia aliqualiter vera est, quantum ad illa quae possunt malum
eventum habere, quibus etiam homo potest male et bene uti, sicut divitiae, quae, ut
ibidem dicitur, multis exitio fuere; honores, qui complures pessumdederunt; regna,
quorum exitus saepe miserabiles cernuntur; splendida coniugia, quae nonnunquam funditus
domos evertunt. Sunt tamen quaedam bona quibus homo male uti non potest, quae scilicet
malum eventum habere non possunt. Haec autem sunt quibus beatificamur et quibus beatitudinem
meremur. Quae quidem sancti orando absolute petunt, secundum illud, ostende faciem
tuam, et salvi erimus; et iterum, deduc me in semitam mandatorum tuorum. (IIa-IIae q. 83 a. 5 co.)
Ad primum ergo dicendum quod licet homo ex se scire non possit quid orare debeat,
spiritus tamen, ut ibidem dicitur, in hoc adiuvat infirmitatem nostram quod, inspirando
nobis sancta desideria, recte postulare nos facit. Unde dominus dicit, Ioan. IV, quod
veros adoratores adorare oportet in spiritu et veritate. (IIa-IIae q. 83 a. 5 ad 1)
Ad secundum dicendum quod cum orando petimus aliqua quae pertinent ad nostram salutem,
conformamus voluntatem nostram voluntati Dei, de quo dicitur, I ad Tim. II, quod vult
omnes homines salvos fieri. (IIa-IIae q. 83 a. 5 ad 2)
Ad tertium dicendum quod sic ad bona Deus nos invitat quod ad ea non passibus corporis,
sed piis desideriis et devotis orationibus accedamus. (IIa-IIae q. 83 a. 5 ad 3)
Articulus 6. Moet de mens in het gebed tijdelijke zaken aan God vragen?
Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan
slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website
helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!
Ad sextum sic proceditur. Videtur quod homo non debeat temporalia petere a Deo orando.
Quae enim orando petimus, quaerimus. Sed temporalia non debemus quaerere, dicitur
enim Matth. VI, primum quaerite regnum Dei et iustitiam eius, et haec omnia adiicientur
vobis, scilicet temporalia; quae non quaerenda dicit, sed adiicienda quaesitis. Ergo
temporalia non sunt in oratione a Deo petenda. (IIa-IIae q. 83 a. 6 arg. 1)
Praeterea, nullus petit nisi ea de quibus est sollicitus. Sed de temporalibus sollicitudinem
habere non debemus, secundum quod dicitur Matth. VI, nolite solliciti esse animae
vestrae, quid manducetis. Ergo temporalia petere orando non debemus. (IIa-IIae q. 83 a. 6 arg. 2)
Praeterea, per orationem nostram mens debet elevari in Deum. Sed petendo temporalia
descendit ad ea quae infra se sunt, contra id quod apostolus dicebat, II ad Cor. IV,
non contemplantibus nobis quae videntur, sed quae non videntur, quae enim videntur,
temporalia sunt; quae autem non videntur, aeterna. Ergo non debet homo temporalia
in oratione a Deo petere. (IIa-IIae q. 83 a. 6 arg. 3)
Praeterea, homo non debet petere a Deo nisi bona et utilia. Sed quandoque temporalia
habita sunt nociva, non solum spiritualiter, sed etiam temporaliter. Ergo non sunt
a Deo in oratione petenda. (IIa-IIae q. 83 a. 6 arg. 4)
Sed contra est quod dicitur Prov. XXX, tribue tantum victui meo necessaria. (IIa-IIae q. 83 a. 6 s. c.)
Respondeo dicendum quod, sicut Augustinus dicit, ad Probam, de orando Deum, hoc licet
orare quod licet desiderare. Temporalia autem licet desiderare, non quidem principaliter,
ut in eis finem constituamus; sed sicut quaedam adminicula quibus adiuvamur ad tendendum
in beatitudinem, inquantum scilicet per ea vita corporalis sustentatur, et inquantum
nobis organice deserviunt ad actus virtutum, ut etiam philosophus dicit, in I Ethic.
Et ideo pro temporalibus licet orare. Et hoc est quod Augustinus dicit, ad Probam,
sufficientiam vitae non indecenter vult quisquis eam vult et non amplius. Quae quidem
non appetitur propter seipsam, sed propter salutem corporis et congruentem habitum
personae hominis, ut non sit inconveniens eis cum quibus vivendum est. Ista ergo,
cum habentur, ut teneantur; cum non habentur, ut habeantur, orandum est. (IIa-IIae q. 83 a. 6 co.)
Ad primum ergo dicendum quod temporalia non sunt quaerenda principaliter, sed secundario.
Unde Augustinus dicit, in libro de Serm. Dom. in monte, cum dixit, illud primo quaerendum
est, scilicet regnum Dei, significavit quia hoc, scilicet temporale bonum, posterius
quaerendum est, non tempore, sed dignitate, illud tanquam bonum nostrum, hoc tanquam
necessarium nostrum. (IIa-IIae q. 83 a. 6 ad 1)
Ad secundum dicendum quod non quaelibet sollicitudo rerum temporalium est prohibita,
sed superflua et inordinata, ut supra habitum est. (IIa-IIae q. 83 a. 6 ad 2)
Ad tertium dicendum quod quando mens nostra intendit temporalibus rebus ut in eis
quiescat, remanet in eis depressa. Sed quando intendit eis in ordine ad beatitudinem
consequendam, non ab eis deprimitur, sed magis ea elevat sursum. (IIa-IIae q. 83 a. 6 ad 3)
Ad quartum dicendum quod ex quo non petimus temporalia tanquam principaliter quaesita,
sed in ordine ad aliud, eo tenore a Deo petimus ipsa ut nobis concedantur secundum
quod expediunt ad salutem. (IIa-IIae q. 83 a. 6 ad 4)
Articulus 7. Moeten wij voor anderen bidden?
Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan
slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website
helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!
Ad septimum sic proceditur. Videtur quod non debeamus pro aliis orare. In orando enim
sequi debemus formam quam dominus tradidit. Sed in oratione dominica petitiones pro
nobis facimus, non pro aliis, dicentes, panem nostrum quotidianum da nobis hodie,
et cetera huiusmodi. Ergo non debemus pro aliis orare. (IIa-IIae q. 83 a. 7 arg. 1)
Praeterea, ad hoc oratio fit quod exaudiatur. Sed una de conditionibus quae requiruntur
ad hoc quod oratio sit audibilis, est ut aliquis oret pro seipso, unde super illud
Ioan. XVI, si quid petieritis patrem in nomine meo, dabit vobis, Augustinus dicit,
exaudiuntur omnes pro seipsis, non autem pro omnibus. Unde non utcumque dictum est,
dabit, sed, dabit vobis. Ergo videtur quod non debeamus pro aliis orare, sed solum
pro nobis. (IIa-IIae q. 83 a. 7 arg. 2)
Praeterea, pro aliis, si sunt mali, prohibemur orare, secundum illud Ierem. VII, tu
ergo noli orare pro populo hoc, et non obsistas mihi, quia non exaudiam te. Pro bonis
autem non oportet orare, quia ipsi pro seipsis orantes exaudiuntur. Ergo videtur quod
non debeamus pro aliis orare. (IIa-IIae q. 83 a. 7 arg. 3)
Sed contra est quod dicitur Iac. V, orate pro invicem, ut salvemini. (IIa-IIae q. 83 a. 7 s. c.)
Respondeo dicendum quod, sicut dictum est, illud debemus orando petere quod debemus
desiderare. Desiderare autem debemus bona non solum nobis, sed etiam aliis, hoc enim
pertinet ad rationem dilectionis, quam proximis debemus impendere, ut ex supradictis
patet. Et ideo caritas hoc requirit, ut pro aliis oremus. Unde Chrysostomus dicit,
super Matth., pro se orare necessitas cogit, pro altero autem, caritas fraternitatis
hortatur. Dulcior autem ante Deum est oratio, non quam necessitas transmittit, sed
quam caritas fraternitatis commendat. (IIa-IIae q. 83 a. 7 co.)
Ad primum ergo dicendum quod, sicut Cyprianus dicit, in libro de Orat. dominica, ideo
non dicimus, pater meus, sed noster; nec, da mihi, sed, da nobis, quia unitatis magister
noluit privatim precem fieri, ut scilicet quis pro se tantum precetur. Unum enim orare
pro omnibus voluit, quo modo in uno omnes ipse portavit. (IIa-IIae q. 83 a. 7 ad 1)
Ad secundum dicendum quod pro se orare ponitur conditio orationis, non quidem necessaria
ad effectum merendi, sed sicut necessaria ad indeficientiam impetrandi. Contingit
enim quandoque quod oratio pro alio facta non impetrat, etiam si fiat pie et perseveranter
et de pertinentibus ad salutem, propter impedimentum quod est ex parte eius pro quo
oratur, secundum illud Ierem. XV, si steterit Moyses et Samuel coram me, non est anima
mea ad populum istum. Nihilominus tamen oratio meritoria erit oranti, qui ex caritate
orat, secundum illud Psalm., oratio mea in sinu meo convertetur, Glossa, idest, etsi
non eis profuit, ego tamen non sum frustratus mea mercede. (IIa-IIae q. 83 a. 7 ad 2)
Ad tertium dicendum quod etiam pro peccatoribus orandum est, ut convertantur, et pro
iustis, ut perseverent et proficiant. Orantes tamen non pro omnibus peccatoribus exaudiuntur,
sed pro quibusdam, exaudiuntur enim pro praedestinatis, non autem pro praescitis ad
mortem. Sicut etiam correctio qua fratres corrigimus, effectum habet in praedestinatis,
non in reprobatis, secundum illud Eccle. VII, nemo potest corrigere quem Deus despexerit.
Et ideo dicitur I Ioan. V, qui scit fratrem suum peccare peccato non ad mortem, petat,
et dabitur ei vita peccanti peccatum non ad mortem. Sed sicut nulli, quandiu hic vivit,
subtrahendum est correctionis beneficium, quia non possumus distinguere praedestinatos
a reprobatis, ut Augustinus dicit, in libro de Corr. et gratia; ita etiam nulli est
denegandum orationis suffragium. Pro iustis etiam est orandum, triplici ratione. Primo
quidem, quia multorum preces facilius exaudiuntur. Unde Rom. XV, super illud, adiuvetis
me in orationibus vestris, dicit Glossa, bene rogat apostolus minores pro se orare.
Multi enim minimi, dum congregantur unanimes, fiunt magni, et multorum preces impossibile
est quod non impetrent, illud scilicet quod est impetrabile. Secundo, ut ex multis
gratia agatur Deo de beneficiis quae confert iustis, quae etiam in utilitatem multorum
vergunt, ut patet per apostolum, II ad Cor. I. Tertio, ut maiores non superbiant,
dum considerant se minorum suffragiis indigere. (IIa-IIae q. 83 a. 7 ad 3)
Articulus 8. Moeten wij voor onze vijanden bidden?
Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan
slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website
helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!
Ad octavum sic proceditur. Videtur quod non debeamus pro inimicis orare. Quia, ut
dicitur Rom. XV, quaecumque scripta sunt, ad nostram doctrinam scripta sunt. Sed in
sacra Scriptura inducuntur multae imprecationes contra inimicos, dicitur enim in Psalm.,
erubescant et conturbentur omnes inimici mei, erubescant et conturbentur valde velociter.
Ergo et nos debemus orare contra inimicos, magis quam pro eis. (IIa-IIae q. 83 a. 8 arg. 1)
Praeterea, vindicari de inimicis in malum inimicorum cedit. Sed sancti vindictam de
inimicis petunt, secundum illud Apoc. VI, usquequo non vindicas sanguinem nostrum
de his qui habitant in terra? Unde et de vindicta impiorum laetantur, secundum illud
Psalm., laetabitur iustus cum viderit vindictam. Ergo non est orandum pro inimicis,
sed magis contra eos. (IIa-IIae q. 83 a. 8 arg. 2)
Praeterea, operatio hominis et eius oratio non debent esse contraria. Sed homines
quandoque licite impugnant inimicos, alioquin omnia bella essent illicita, quod est
contra supradicta. Ergo non debemus orare pro inimicis. (IIa-IIae q. 83 a. 8 arg. 3)
Sed contra est quod dicitur Matth. V, orate pro persequentibus et calumniantibus vos. (IIa-IIae q. 83 a. 8 s. c.)
Respondeo dicendum quod orare pro alio caritatis est, sicut dictum est. Unde eodem
modo quo tenemur diligere inimicos, tenemur pro inimicis orare. Qualiter autem teneamur
inimicos diligere supra habitum est, in tractatu de caritate, ut scilicet in eis diligamus
naturam, non culpam; et quod diligere inimicos in generali est in praecepto, in speciali
autem non est in praecepto nisi secundum praeparationem animi, ut scilicet homo esset
paratus etiam specialiter inimicum diligere et eum iuvare in necessitatis articulo,
vel si veniam peteret; sed in speciali absolute inimicos diligere et eos iuvare perfectionis
est. Et similiter necessitatis est ut in communibus nostris orationibus quas pro aliis
facimus, inimicos non excludamus. Quod autem pro eis specialiter oremus, perfectionis
est, non necessitatis, nisi in aliquo casu speciali. (IIa-IIae q. 83 a. 8 co.)
Ad primum ergo dicendum quod imprecationes quae in sacra Scriptura ponuntur quadrupliciter
possunt intelligi. Uno modo, secundum quod prophetae solent figura imprecantis futura
praedicere, ut Augustinus dicit, in libro de Serm. Dom. in monte. Secundo, prout quaedam
temporalia mala peccatoribus quandoque a Deo ad correctionem immittuntur. Tertio,
quia intelliguntur petere non contra ipsos homines, sed contra regnum peccati, ut
scilicet correctione hominum peccatum destruatur. Quarto, conformando voluntatem suam
divinae iustitiae circa damnationem perseverantium in peccato. (IIa-IIae q. 83 a. 8 ad 1)
Ad secundum dicendum quod, sicut in eodem libro Augustinus dicit, vindicta martyrum
est ut evertatur regnum peccati, quo regnante tanta perpessi sunt. Vel, sicut dicitur
in libro de quaest. Vet. et novi Test., postulant se vindicari non voce, sed ratione,
sicut sanguis Abel clamavit de terra. Laetantur autem de vindicta non propter eam,
sed propter divinam iustitiam. (IIa-IIae q. 83 a. 8 ad 2)
Ad tertium dicendum quod licitum est impugnare inimicos ut compescantur a peccatis,
quod cedit in bonum eorum et aliorum. Et sic etiam licet orando petere aliqua temporalia
mala inimicorum ut corrigantur. Et sic oratio et operatio non erunt contraria. (IIa-IIae q. 83 a. 8 ad 3)
Articulus 9. Worden de zeven vragen van het Gebed des Heren op gepaste manier opgegeven?
Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan
slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website
helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!
Ad nonum sic proceditur. Videtur quod inconvenienter septem petitiones orationis dominicae
assignentur. Vanum enim est petere illud quod semper est. Sed nomen Dei semper est
sanctum, secundum illud Luc. I, sanctum nomen eius. Regnum etiam eius est sempiternum,
secundum illud Psalmo, regnum tuum, domine, regnum omnium saeculorum. Voluntas etiam
Dei semper impletur, secundum illud Isaiae XLVI, omnis voluntas mea fiet. Vanum ergo
est petere quod nomen Dei sanctificetur, quod regnum eius adveniat, et quod eius voluntas
fiat. (IIa-IIae q. 83 a. 9 arg. 1)
Praeterea, prius est recedere a malo quam consequi bonum. Inconvenienter igitur videntur
praeordinari petitiones quae pertinent ad consequendum bonum, petitionibus quae pertinent
ad amotionem mali. (IIa-IIae q. 83 a. 9 arg. 2)
Praeterea, ad hoc aliquid petitur ut donetur. Sed praecipuum donum Dei est spiritus
sanctus, et ea quae nobis per ipsum dantur. Ergo videntur inconvenienter proponi petitiones,
cum non respondeant donis spiritus sancti. (IIa-IIae q. 83 a. 9 arg. 3)
Praeterea, secundum Lucam in oratione dominica ponuntur solum quinque petitiones,
ut patet Luc. XI. Superfluum igitur fuit quod secundum Matthaeum septem petitiones
ponuntur. (IIa-IIae q. 83 a. 9 arg. 4)
Praeterea, in vanum videtur captare benevolentiam eius qui benevolentia sua nos praevenit.
Sed Deus nos sua benevolentia praevenit, quia ipse prior dilexit nos, ut dicitur I
Ioan. IV. Superflue ergo praemittitur petitionibus, pater noster, qui es in caelis,
quod videtur ad benevolentiam captandam pertinere. (IIa-IIae q. 83 a. 9 arg. 5)
Sed in contrarium sufficit auctoritas Christi orationem instituentis. (IIa-IIae q. 83 a. 9 s. c.)
Respondeo dicendum quod oratio dominica perfectissima est, quia, sicut Augustinus
dicit, ad Probam, si recte et congruenter oramus, nihil aliud dicere possumus quam
quod in ista oratione dominica positum est. Quia enim oratio est quodammodo desiderii
nostri interpres apud Deum, illa solum recte orando petimus quae recte desiderare
valemus. In oratione autem dominica non solum petuntur omnia quae recte desiderare
possumus, sed etiam eo ordine quo desideranda sunt, ut sic haec oratio non solum instruat
postulare, sed etiam sit informativa totius nostri affectus. Manifestum est autem
quod primo cadit in desiderio finis; deinde ea quae sunt ad finem. Finis autem noster
Deus est. In quem noster affectus tendit dupliciter, uno quidem modo, prout volumus
gloriam Dei; alio modo, secundum quod volumus frui gloria eius. Quorum primum pertinet
ad dilectionem qua Deum in seipso diligimus, secundum vero pertinet ad dilectionem
qua diligimus nos in Deo. Et ideo prima petitio ponitur, sanctificetur nomen tuum,
per quam petimus gloriam Dei. Secunda vero ponitur, adveniat regnum tuum, per quam
petimus ad gloriam regni eius pervenire. Ad finem autem praedictum ordinat nos aliquid
dupliciter, uno modo, per se; alio modo, per accidens. Per se quidem, bonum quod est
utile in finem. Est autem aliquid utile in finem beatitudinis dupliciter. Uno modo,
directe et principaliter, secundum meritum quo beatitudinem meremur Deo obediendo.
Et quantum ad hoc ponitur, fiat voluntas tua, sicut in caelo, et in terra. Alio modo,
instrumentaliter, et quasi coadiuvans nos ad merendum. Et ad hoc pertinet quod dicitur,
panem nostrum quotidianum da nobis hodie, sive hoc intelligatur de pane sacramentali,
cuius quotidianus usus proficit homini, in quo etiam intelliguntur omnia alia sacramenta;
sive etiam intelligatur de pane corporali, ut per panem intelligatur omnis sufficientia
victus, sicut dicit Augustinus, ad Probam; quia et Eucharistia est praecipuum sacramentum,
et panis est praecipuus cibus, unde et in Evangelio Matthaei scriptum est, supersubstantialem,
idest praecipuum, ut Hieronymus exponit. Per accidens autem ordinamur in beatitudinem
per remotionem prohibentis. Tria autem sunt quae nos a beatitudine prohibent. Primo
quidem, peccatum, quod directe excludit a regno, secundum illud I ad Cor. VI, neque
fornicarii, neque idolis servientes, etc., regnum Dei possidebunt. Et ad hoc pertinet
quod dicitur, dimitte nobis debita nostra. Secundo, tentatio, quae nos impedit ab
observantia divinae voluntatis. Et ad hoc pertinet quod dicitur, et ne nos inducas
in tentationem, per quod non petimus ut non tentemur, sed ut a tentatione non vincamur,
quod est in tentationem induci. Tertio, poenalitas praesens, quae impedit sufficientiam
vitae. Et quantum ad hoc dicitur, libera nos a malo. (IIa-IIae q. 83 a. 9 co.)
Ad primum ergo dicendum quod, sicut Augustinus dicit, in libro de Serm. Dom. in monte,
cum dicimus, sanctificetur nomen tuum, non hoc petitur quasi non sit sanctum Dei nomen,
sed ut sanctum ab hominibus habeatur; quod pertinet ad Dei gloriam in hominibus propagandam.
Quod autem dicitur, adveniat regnum tuum, non ita dictum est quasi Deus nunc non regnet,
sed, sicut Augustinus dicit, ad Probam, desiderium nostrum ad illud regnum excitamus,
ut nobis veniat, atque in eo regnemus. Quod autem dicitur, fiat voluntas tua, recte
intelligitur, obediatur praeceptis tuis. Sicut in caelo et in terra, idest, sicut
ab Angelis, ita ab hominibus. Unde hae tres petitiones perfecte complebuntur in vita
futura, aliae vero quatuor pertinent ad necessitatem vitae praesentis, sicut Augustinus
dicit, in Enchiridio. (IIa-IIae q. 83 a. 9 ad 1)
Ad secundum dicendum quod, cum oratio sit interpres desiderii, ordo petitionum non
respondet ordini executionis, sed ordini desiderii sive intentionis, in quo prius
est finis quam ea quae sunt ad finem, et consecutio boni quam remotio mali. (IIa-IIae q. 83 a. 9 ad 2)
Ad tertium dicendum quod Augustinus, in libro de Serm. Dom. in monte, adaptat septem
petitiones donis et beatitudinibus, dicens, si timor Dei est quo beati sunt pauperes
spiritu, petamus ut sanctificetur in hominibus nomen Dei timore casto. Si pietas est
qua beati sunt mites, petamus ut veniat regnum eius, ut mitescamus, nec ei resistamus.
Si scientia est qua beati sunt qui lugent, oremus ut fiat voluntas eius, quia sic
non lugebimus. Si fortitudo est qua beati sunt qui esuriunt, oremus ut panis noster
quotidianus detur nobis. Si consilium est quo beati sunt misericordes, debita dimittamus,
ut nobis nostra dimittantur. Si intellectus est quo beati sunt mundo corde, oremus
ne habeamus duplex cor, temporalia sectando, de quibus tentationes fiunt in nobis.
Si sapientia est qua beati sunt pacifici quoniam filii Dei vocabuntur, oremus ut liberemur
a malo, ipsa enim liberatio liberos nos faciet filios Dei. (IIa-IIae q. 83 a. 9 ad 3)
Ad quartum dicendum quod, sicut Augustinus dicit, in Enchirid., Lucas in oratione
dominica petitiones non septem, sed quinque complexus est. Ostendens enim tertiam
petitionem duarum praemissarum esse quodammodo repetitionem, praetermittendo eam facit
intelligi, quia scilicet ad hoc praecipue voluntas Dei tendit ut eius sanctitatem
cognoscamus, et cum ipso regnemus. Quod etiam Matthaeus in ultimo posuit, libera nos
a malo, Lucas non posuit, ut sciat unusquisque in eo se liberari a malo quod non infertur
in tentationem. (IIa-IIae q. 83 a. 9 ad 4)
Ad quintum dicendum quod oratio non porrigitur Deo ut ipsum flectamus, sed ut in nobis
ipsis fiduciam excitemus postulandi. Quae quidem praecipue excitatur in nobis considerando
eius caritatem ad nos, qua bonum nostrum vult, et ideo dicimus, pater noster; et eius
excellentiam, qua potest, et ideo dicimus, qui es in caelis. (IIa-IIae q. 83 a. 9 ad 5)
Articulus 10. Is bidden aan het redelijk schepsel eigen?
Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan
slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website
helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!
Ad decimum sic proceditur. Videtur quod orare non sit proprium rationalis creaturae.
Eiusdem enim videtur esse petere et accipere. Sed accipere convenit etiam personis
increatis, scilicet filio et spiritui sancto. Ergo etiam eis convenit orare, nam et
filius dicit, Ioan. XIV, ego rogabo patrem; et de spiritu sancto dicit apostolus,
spiritus postulat pro nobis. (IIa-IIae q. 83 a. 10 arg. 1)
Praeterea, Angeli sunt supra rationales creaturas, cum sint intellectuales substantiae.
Sed ad Angelos pertinet orare, unde in Psalm. dicitur, adorate eum, omnes Angeli eius.
Ergo orare non est proprium rationalis creaturae. (IIa-IIae q. 83 a. 10 arg. 2)
Praeterea, eiusdem est orare cuius est invocare Deum, quod praecipue fit orando. Sed
brutis animalibus convenit invocare Deum secundum illud Psalm., qui dat iumentis escam
ipsorum, et pullis corvorum invocantibus eum. Ergo orare non est proprium rationalis
creaturae. (IIa-IIae q. 83 a. 10 arg. 3)
Sed contra, oratio est actus rationis, ut supra habitum est. Sed rationalis creatura
a ratione dicitur. Ergo orare est proprium rationalis creaturae. (IIa-IIae q. 83 a. 10 s. c.)
Respondeo dicendum quod, sicut ex supradictis patet, oratio est actus rationis per
quem aliquis superiorem deprecatur, sicut imperium est actus rationis quo inferior
ad aliquid ordinatur. Illi ergo proprie competit orare cui convenit rationem habere,
et superiorem quem deprecari possit. Divinis autem personis nihil est superius, bruta
autem animalia non habent rationem. Unde neque divinis personis neque brutis animalibus
convenit orare, sed proprium est rationalis creaturae. (IIa-IIae q. 83 a. 10 co.)
Ad primum ergo dicendum quod divinis personis convenit accipere per naturam, orare
autem est accipientis per gratiam. Dicitur autem filius rogare, vel orare, secundum
naturam assumptam, scilicet humanam, non secundum divinam. Spiritus autem sanctus
dicitur postulare, quia postulantes nos facit. (IIa-IIae q. 83 a. 10 ad 1)
Ad secundum dicendum quod ratio et intellectus in nobis non sunt diversae potentiae,
ut in primo habitum est, differunt autem secundum perfectum et imperfectum. Et ideo
quandoque intellectuales creaturae, quae sunt Angeli, distinguuntur a rationalibus,
quandoque autem sub rationalibus comprehenduntur. Et hoc modo dicitur oratio esse
proprium rationalis creaturae. (IIa-IIae q. 83 a. 10 ad 2)
Ad tertium dicendum quod pulli corvorum dicuntur Deum invocare, propter naturale desiderium
quo omnia suo modo desiderant consequi bonitatem divinam. Sic etiam bruta animalia
dicuntur Deo obedire, propter naturalem instinctum quo a Deo moventur. (IIa-IIae q. 83 a. 10 ad 3)
Articulus 11. Bidden de heiligen in het hemels vaderland voor ons?
Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan
slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website
helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!
Ad undecimum sic proceditur. Videtur quod sancti qui sunt in patria non orent pro
nobis. Actus enim alicuius magis est meritorius sibi quam aliis. Sed sancti qui sunt
in patria non merentur sibi, nec pro se orant, quia iam sunt in termino constituti.
Ergo etiam neque pro nobis orant. (IIa-IIae q. 83 a. 11 arg. 1)
Praeterea, sancti perfecte suam voluntatem Deo conformant, ut non velint nisi quod
Deus vult. Sed illud quod Deus vult semper impletur. Ergo frustra sancti pro nobis
orarent. (IIa-IIae q. 83 a. 11 arg. 2)
Praeterea, sicut sancti qui sunt in patria sunt superiores nobis, ita et illi qui
sunt in Purgatorio, quia iam peccare non possunt. Sed illi qui sunt in Purgatorio
non orant pro nobis, sed magis nos pro eis. Ergo nec sancti qui sunt in patria pro
nobis orant. (IIa-IIae q. 83 a. 11 arg. 3)
Praeterea, si sancti qui sunt in patria pro nobis orarent, superiorum sanctorum esset
efficacior oratio. Non ergo deberet implorari suffragium orationum sanctorum inferiorum,
sed solum superiorum. (IIa-IIae q. 83 a. 11 arg. 4)
Praeterea, anima Petri non est Petrus. Si ergo animae sanctorum pro nobis orarent
quandiu sunt a corpore separatae, non deberemus interpellare sanctum Petrum ad orandum
pro nobis, sed animam eius. Cuius contrarium Ecclesia facit. Non ergo sancti, ad minus
ante resurrectionem, pro nobis orant. (IIa-IIae q. 83 a. 11 arg. 5)
Sed contra est quod dicitur II Mach. ult., hic est qui multum orat pro populo et universa
sancta civitate, Ieremias, propheta Dei. (IIa-IIae q. 83 a. 11 s. c.)
Respondeo dicendum quod, sicut Hieronymus dicit, Vigilantii error fuit quod, dum vivimus,
mutuo pro nobis orare possumus; postquam autem mortui fuerimus, nullius sit pro alio
exaudienda oratio, praesertim cum martyres, ultionem sui sanguinis obsecrantes, impetrare
nequiverint. Sed hoc est omnino falsum. Quia cum oratio pro aliis facta ex caritate
proveniat, ut dictum est, quanto sancti qui sunt in patria sunt perfectioris caritatis,
tanto magis orant pro viatoribus, qui orationibus iuvari possunt, et quanto sunt Deo
coniunctiores, tanto eorum orationes sunt magis efficaces. Habet enim hoc divinus
ordo, ut ex superiorum excellentia in inferiora refundatur, sicut ex claritate solis
in aerem. Unde et de Christo dicitur, Heb. VII, accedens per semetipsum ad Deum ad
interpellandum pro nobis. Et propter hoc Hieronymus, contra Vigilantium, dicit, si
apostoli et martyres adhuc in corpore constituti possunt orare pro ceteris, quando
pro se adhuc debent esse solliciti; quanto magis post coronas, victorias et triumphos. (IIa-IIae q. 83 a. 11 co.)
Ad primum ergo dicendum quod sanctis qui sunt in patria, cum sint beati, nihil deest
nisi gloria corporis, pro qua orant. Orant autem pro nobis, quibus deest beatitudinis
ultima perfectio. Et eorum orationes habent efficaciam impetrandi ex praecedentibus
eorum meritis, et ex divina acceptatione. (IIa-IIae q. 83 a. 11 ad 1)
Ad secundum dicendum quod sancti impetrant illud quod Deus vult fieri per orationes
eorum. Et hoc petunt quod aestimant eorum orationibus implendum secundum Dei voluntatem. (IIa-IIae q. 83 a. 11 ad 2)
Ad tertium dicendum quod illi qui sunt in Purgatorio, etsi sint superiores nobis propter
impeccabilitatem, sunt tamen inferiores quantum ad poenas quas patiuntur. Et secundum
hoc non sunt in statu orandi, sed magis ut oretur pro eis. (IIa-IIae q. 83 a. 11 ad 3)
Ad quartum dicendum quod Deus vult inferiora per omnia superiora iuvari. Et ideo oportet
non solum superiores, sed etiam inferiores sanctos implorare. Alioquin esset solius
Dei misericordia imploranda. Contingit tamen quandoque quod imploratio inferioris
sancti efficacior est, vel quia devotius implorantur; vel quia Deus vult eorum sanctitatem
declarare. (IIa-IIae q. 83 a. 11 ad 4)
Ad quintum dicendum quod quia sancti viventes meruerunt ut pro nobis orarent, ideo
eos invocamus nominibus quibus hic vocabantur, quibus etiam nobis magis innotescunt.
Et iterum propter fidem resurrectionis insinuandam, sicut legitur Exod. III, ego sum
Deus Abraham, et cetera. (IIa-IIae q. 83 a. 11 ad 5)
Articulus 12. Moet het gebed een mondgebed zijn?
Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan
slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website
helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!
Ad duodecimum sic proceditur. Videtur quod oratio non debeat esse vocalis. Oratio
enim, sicut ex dictis patet, principaliter Deo porrigitur. Deus autem locutionem cordis
cognoscit. Frustra igitur vocalis oratio adhibetur. (IIa-IIae q. 83 a. 12 arg. 1)
Praeterea, per orationem mens hominis debet in Deum ascendere, ut dictum est. Sed
voces retrahunt homines ab ascensu contemplationis in Deum, sicut et alia sensibilia.
Ergo in oratione non est vocibus utendum. (IIa-IIae q. 83 a. 12 arg. 2)
Praeterea, oratio debet offerri Deo in occulto, secundum illud Matth. VI, tu autem
cum oraveris, intra in cubiculum, et clauso ostio, ora patrem tuum in abscondito.
Sed per vocem oratio publicatur. Ergo non debet oratio esse vocalis. (IIa-IIae q. 83 a. 12 arg. 3)
Sed contra est quod dicitur in Psalm., voce mea ad dominum clamavi, voce mea ad dominum
deprecatus sum. (IIa-IIae q. 83 a. 12 s. c.)
Respondeo dicendum quod duplex est oratio, communis, et singularis. Communis quidem
oratio est quae per ministros Ecclesiae in persona totius fidelis populi Deo offertur.
Et ideo oportet quod talis oratio innotescat toti populo, pro quo profertur. Quod
non posset fieri nisi esset vocalis. Et ideo rationabiliter institutum est ut ministri
Ecclesiae huiusmodi orationes etiam alta voce pronuntient, ut ad notitiam omnium possit
pervenire. Oratio vero singularis est quae offertur a singulari persona cuiuscumque
sive pro se sive pro aliis orantis. Et de huiusmodi orationis necessitate non est
quod sit vocalis. Adiungitur tamen vox tali orationi triplici ratione. Primo quidem,
ad excitandum interiorem devotionem, qua mens orantis elevetur in Deum. Quia per exteriora
signa, sive vocum sive etiam aliquorum factorum, movetur mens hominis et secundum
apprehensionem, et per consequens secundum affectionem. Unde Augustinus dicit, ad
Probam, quod verbis et aliis signis ad augendum sanctum desiderium nosipsos acrius
excitamus. Et ideo in singulari oratione tantum est vocibus et huiusmodi signis utendum
quantum proficit ad excitandum interius mentem. Si vero mens per hoc distrahatur,
vel qualitercumque impediatur, est a talibus cessandum. Quod praecipue contingit in
illis quorum mens sine huiusmodi signis est sufficienter ad devotionem parata. Unde
Psalmista dicebat, tibi dixit cor meum, exquisivit te facies mea; et de Anna legitur,
I Reg. I, quod loquebatur in corde suo. Secundo, adiungitur vocalis oratio quasi ad
redditionem debiti, ut scilicet homo Deo serviat secundum totum illud quod ex Deo
habet, idest non solum mente, sed etiam corpore. Quod praecipue competit orationi
secundum quod est satisfactoria. Unde dicitur Osee ult., omnem aufer iniquitatem,
et accipe bonum, et reddemus vitulos labiorum nostrorum. Tertio, adiungitur vocalis
oratio ex quadam redundantia ab anima in corpus ex vehementi affectione, secundum
illud Psalm., laetatum est cor meum, et exultavit lingua mea. (IIa-IIae q. 83 a. 12 co.)
Ad primum ergo dicendum quod vocalis oratio non profertur ad hoc quod aliquid ignotum
Deo manifestetur, sed ad hoc quod mens orantis vel aliorum excitetur in Deum. (IIa-IIae q. 83 a. 12 ad 1)
Ad secundum dicendum quod verba ad aliud pertinentia distrahunt mentem, et impediunt
devotionem orantis. Sed verba significantia aliquid ad devotionem pertinens excitant
mentes, praecipue minus devotas. (IIa-IIae q. 83 a. 12 ad 2)
Ad tertium dicendum quod, sicut Chrysostomus dicit, super Matth., eo proposito dominus
vetat in conventu orare ut a conventu videatur. Unde orans nihil novum facere debet
quod aspiciant homines, vel clamando vel pectus percutiendo vel manus expandendo.
Nec tamen, ut Augustinus dicit, in libro de Serm. Dom. in monte, videri ab hominibus
nefas est, sed ideo haec agere ut ab hominibus videaris. (IIa-IIae q. 83 a. 12 ad 3)
Articulus 13. Is het voor het gebed noodzakelijk, dat het aandachtig is?
Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan
slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website
helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!
Ad tertiumdecimum sic proceditur. Videtur quod de necessitate orationis sit quod sit
attenta. Dicitur enim Ioan. IV, spiritus est Deus, et eos qui adorant eum, in spiritu
et veritate adorare oportet. Sed oratio non est in spiritu si non sit attenta. Ergo
de necessitate orationis est quod sit attenta. (IIa-IIae q. 83 a. 13 arg. 1)
Praeterea, oratio est ascensus intellectus in Deum. Sed quando oratio non est attenta,
intellectus non ascendit in Deum. Ergo de necessitate orationis est quod sit attenta. (IIa-IIae q. 83 a. 13 arg. 2)
Praeterea, de necessitate orationis est quod careat omni peccato. Sed non est absque
peccato quod aliquis orando evagationem mentis patiatur, videtur eum deridere Deum,
sicut et si alicui homini loqueretur et non attenderet ad ea quae ipse proferret.
Unde Basilius dicit, est divinum auxilium implorandum non remisse, nec mente huc illuc
evagante, eo quod talis non solum non impetrabit quod petit, sed et magis Deum irritabit.
Ergo de necessitate orationis esse videtur quod sit attenta. (IIa-IIae q. 83 a. 13 arg. 3)
Sed contra est quod etiam sancti viri quandoque orantes evagationem mentis patiuntur,
secundum illud Psalm., cor meum dereliquit me. (IIa-IIae q. 83 a. 13 s. c.)
Respondeo dicendum quod quaestio haec praecipue locum habet in oratione vocali. Circa
quam sciendum est quod necessarium dicitur aliquid dupliciter. Uno modo, per quod
melius pervenitur ad finem. Et sic attentio absolute orationi necessaria est. Alio
modo dicitur aliquid necessarium sine quo res non potest consequi suum effectum. Est
autem triplex effectus orationis. Primus quidem communis omnibus actibus caritate
informatis, quod est mereri. Et ad hunc effectum non ex necessitate requiritur quod
attentio adsit orationi per totum, sed vis primae intentionis qua aliquis ad orandum
accedit, reddit totam orationem meritoriam, sicut in aliis meritoriis actibus accidit.
Secundus autem effectus orationis est ei proprius, quod est impetrare. Et ad hunc
etiam effectum sufficit prima intentio, quam Deus principaliter attendit. Si autem
prima intentio desit, oratio nec meritoria est nec impetrativa, illam enim orationem
Deus non audit cui ille qui orat non intendit, ut Gregorius dicit. Tertius autem effectus
orationis est quem praesentialiter efficit, scilicet quaedam spiritualis refectio
mentis. Et ad hoc de necessitate requiritur in oratione attentio. Unde dicitur I Cor.
XIV, si orem lingua, mens mea sine fructu est. Sciendum tamen quod est triplex attentio
quae orationi vocali potest adhiberi. Una quidem qua attenditur ad verba, ne quis
in eis erret. Secunda qua attenditur ad sensum verborum. Tertia qua attenditur ad
finem orationis, scilicet ad Deum et ad rem pro qua oratur, quae quidem est maxime
necessaria. Et hanc etiam possunt habere idiotae. Et quandoque intantum abundat haec
intentio, qua mens fertur in Deum, ut etiam omnium aliorum mens obliviscatur, sicut
dicit Hugo de sancto Victore. (IIa-IIae q. 83 a. 13 co.)
Ad primum ergo dicendum quod in spiritu et veritate orat qui ex instinctu spiritus
ad orandum accedit, etiam si ex aliqua infirmitate mens postmodum evagetur. (IIa-IIae q. 83 a. 13 ad 1)
Ad secundum dicendum quod mens humana, propter infirmitatem naturae, diu in alto stare
non potest, pondere enim infirmitatis humanae deprimitur anima ad inferiora. Et ideo
contingit quod quando mens orantis ascendit in Deum per contemplationem, subito evagetur
ex quadam infirmitate. (IIa-IIae q. 83 a. 13 ad 2)
Ad tertium dicendum quod si quis ex proposito in oratione mente evagetur, hoc peccatum
est, et impedit orationis fructum. Et contra hoc Augustinus dicit, in regula, Psalmis
et hymnis cum oratis Deum, hoc versetur in corde quod profertur in ore. Evagatio vero
mentis quae fit praeter propositum, orationis fructum non tollit. Unde Basilius dicit,
si vero, debilitatus a peccato, fixe nequis orare, quantumcumque potes teipsum cohibeas,
et Deus ignoscit, eo quod non ex negligentia, sed ex fragilitate non potes, ut oportet,
assistere coram eo. (IIa-IIae q. 83 a. 13 ad 3)
Articulus 14. Moet het gebed langdurig zijn?
Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan
slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website
helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!
Ad quartumdecimum sic proceditur. Videtur quod oratio non debeat esse diuturna. Dicitur
enim Matth. VI, orantes nolite multum loqui. Sed oportet multum loqui diu orantem,
praesertim si oratio sit vocalis. Ergo non debet esse oratio diuturna. (IIa-IIae q. 83 a. 14 arg. 1)
Praeterea, oratio est explicativa desiderii. Sed desiderium tanto est sanctius quanto
magis ad unum restringitur, secundum illud Psalm., unam petii a domino, hanc requiram.
Ergo et oratio tanto est Deo acceptior quanto est brevior. (IIa-IIae q. 83 a. 14 arg. 2)
Praeterea, illicitum videtur esse quod homo transgreditur terminos a Deo praefixos,
praecipue in his quae pertinent ad cultum divinum, secundum illud Exod. XIX, contestare
populum, ne forte velit transcendere propositos terminos ad videndum dominum, et pereat
ex eis plurima multitudo. Sed a Deo praefixus est nobis terminus orandi per institutionem
orationis dominicae, ut patet Matth. VI. Ergo non licet ultra orationem protendere. (IIa-IIae q. 83 a. 14 arg. 3)
Sed contra, videtur quod continue sit orandum. Quia dominus dicit, Luc. XVIII, oportet
semper orare, et non deficere. Et I ad Thess. V, sine intermissione orate. (IIa-IIae q. 83 a. 14 s. c.)
Respondeo dicendum quod de oratione dupliciter loqui possumus, uno modo, secundum
seipsam; alio modo, secundum causam suam. Causa autem orationis est desiderium caritatis,
ex quo procedere debet oratio. Quod quidem in nobis debet esse continuum vel actu
vel virtute, manet enim virtus huius desiderii in omnibus quae ex caritate facimus;
omnia autem debemus in gloriam Dei facere, ut dicitur I ad Cor. X. Et secundum hoc
oratio debet esse continua. Unde Augustinus dicit, ad Probam, in ipsa fide, spe et
caritate continuato desiderio semper oramus. Sed ipsa oratio secundum se considerata
non potest esse assidua, quia oportet aliis operibus occupari. Sed, sicut Augustinus
ibidem dicit, ideo per certa intervalla horarum et temporum etiam verbis rogamus Deum,
ut illis rerum signis nosipsos admoneamus; quantumque in hoc desiderio profecerimus,
nobis ipsis innotescamus; et ad hoc agendum nosipsos acrius excitemus. Uniuscuiusque
autem rei quantitas debet esse proportionata fini, sicut quantitas potionis sanitati.
Unde et conveniens est ut oratio tantum duret quantum est utile ad excitandum interioris
desiderii fervorem. Cum vero hanc mensuram excedit, ita quod sine taedio durare non
possit, non est ulterius oratio protendenda. Unde Augustinus dicit, ad Probam, dicuntur
fratres in Aegypto crebras quidem habere orationes, sed eas tamen brevissimas, et
raptim quodammodo iaculatas, ne illa vigilanter erecta, quae oranti plurimum necessaria
est, per productiores moras evanescat atque hebetetur intentio. Ac per hoc etiam ipsi
satis ostendunt hanc intentionem, sicut non esse obtundendam si perdurare non potest,
ita, si perduraverit, non cito esse rumpendam. Et sicut hoc est attendendum in oratione
singulari per comparationem ad intentionem orantis, ita etiam in oratione communi
per comparationem ad populi devotionem. (IIa-IIae q. 83 a. 14 co.)
Ad primum ergo dicendum quod, sicut Augustinus dicit, ad Probam, non est hoc orare
in multiloquio, si diutius oretur. Aliud est sermo multus; aliud diuturnus affectus.
Nam et de ipso domino scriptum est quod pernoctaverit in orando, et quod prolixius
oraverit, ut nobis praeberet exemplum. Et postea subdit, absit ab oratione multa locutio,
sed non desit multa precatio, si fervens perseverat intentio. Nam multum loqui est
in orando rem necessariam superfluis agere verbis. Plerumque autem hoc negotium plus
gemitibus quam sermonibus agitur. (IIa-IIae q. 83 a. 14 ad 1)
Ad secundum dicendum quod prolixitas orationis non consistit in hoc quod multa petantur,
sed in hoc quod affectus continuetur ad unum desiderandum. (IIa-IIae q. 83 a. 14 ad 2)
Ad tertium dicendum quod dominus non instituit hanc orationem ut his solis verbis
uti debeamus in orando, sed quia ad haec sola impetranda debet tendere nostrae orationis
intentio, qualitercumque ea proferamus vel cogitemus. (IIa-IIae q. 83 a. 14 ad 3)
Ad quartum dicendum quod aliquis continue orat, vel propter continuitatem desiderii,
ut dictum est. Vel quia non intermittit quin temporibus statutis oret. Vel propter
effectum, sive in ipso orante, qui etiam post orationem remanet magis devotus; sive
etiam in alio, puta cum aliquis suis beneficiis provocat alium ut pro se oret, etiam
quando ipse ab orando quiescit. (IIa-IIae q. 83 a. 14 ad 4)
Articulus 15. Is bidden verdienstelijk?
Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan
slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website
helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!
Ad quintumdecimum sic proceditur. Videtur quod oratio non sit meritoria. Omne enim
meritum procedit a gratia. Sed oratio praecedit gratiam, quia etiam ipsa gratia per
orationem impetratur, secundum illud Luc. XI, pater vester de caelo dabit spiritum
bonum petentibus se. Ergo oratio non est actus meritorius. (IIa-IIae q. 83 a. 15 arg. 1)
Praeterea, si oratio aliquid meretur, maxime videtur mereri illud quod orando petitur.
Sed hoc non semper meretur, quia multoties etiam sanctorum orationes non exaudiuntur;
sicut Paulus non est exauditus petens removeri a se stimulum carnis. Ergo oratio non
est actus meritorius. (IIa-IIae q. 83 a. 15 arg. 2)
Praeterea, oratio praecipue fidei innititur, secundum illud Iac. I, postulet autem
in fide, nihil haesitans. Fides autem non sufficit ad merendum, ut patet in his qui
habent fidem informem. Ergo oratio non est actus meritorius. (IIa-IIae q. 83 a. 15 arg. 3)
Sed contra est quod super illud Psalm., oratio mea in sinu meo convertetur, dicit
Glossa, etsi eis non profuit, ego tamen non sum frustratus mea mercede. Merces autem
non debetur nisi merito. Ergo oratio habet rationem meriti. (IIa-IIae q. 83 a. 15 s. c.)
Respondeo dicendum quod, sicut dictum est, oratio, praeter effectum spiritualis consolationis
quam praesentialiter affert, duplicem habet virtutem respectu futuri effectus, scilicet
virtutem merendi, et virtutem impetrandi. Oratio autem, sicut et quilibet alius actus
virtutis, habet efficaciam merendi inquantum procedit ex radice caritatis, cuius proprium
obiectum est bonum aeternum, cuius fruitionem meremur. Procedit tamen oratio a caritate
mediante religione, cuius est actus oratio ut dictum est; concomitantibus etiam quibusdam
aliis virtutibus quae ad bonitatem orationis requiruntur, scilicet humilitate et fide.
Ad religionem enim pertinet ipsam orationem Deo offerre. Ad caritatem vero pertinet
desiderium rei cuius complementum oratio petit. Fides autem est necessaria ex parte
Dei, quem oramus, ut scilicet credamus ab eo nos posse obtinere quod petimus. Humilitas
autem est necessaria ex parte ipsius petentis, qui suam indigentiam recognoscit. Est
etiam et devotio necessaria, sed haec ad religionem pertinet, cuius est primus actus,
necessarius ad omnes consequentes, ut supra dictum est. Efficaciam autem impetrandi
habet ex gratia Dei, quem oramus, qui etiam nos ad orandum inducit. Unde Augustinus
dicit, in libro de Verb. Dom., non nos hortaretur ut peteremus, nisi dare vellet.
Et Chrysostomus dicit, nunquam oranti beneficia denegat qui ut orantes non deficiant
sua pietate instigat. (IIa-IIae q. 83 a. 15 co.)
Ad primum ergo dicendum quod oratio quae est sine gratia gratum faciente meritoria
non est, sicut nec aliquis alius actus virtuosus. Et tamen etiam oratio quae impetrat
gratiam gratum facientem procedit ex aliqua gratia, quasi ex gratuito dono, quia ipsum
orare est quoddam donum Dei, ut Augustinus dicit, in libro de perseverantia. (IIa-IIae q. 83 a. 15 ad 1)
Ad secundum dicendum quod ad aliud principaliter respicit meritum orationis quandoque
quam ad id quod petitur, meritum enim praecipue ordinatur ad beatitudinem; sed petitio
orationis directe se extendit quandoque ad aliqua alia, ut ex dictis patet. Si ergo
illud aliud quod petit aliquis pro seipso, non sit ei ad beatitudinem utile, non meretur
illud, sed quandoque hoc petendo et desiderando meritum amittit, puta si petat a Deo
complementum alicuius peccati, quod est non pie orare. Quandoque vero non est necessarium
ad salutem, nec manifeste saluti contrarium. Et tunc, licet orans possit orando mereri
vitam aeternam, non tamen meretur illud obtinere quod petit. Unde Augustinus dicit,
in libro sententiarum prosperi, fideliter supplicans Deo pro necessitatibus huius
vitae, et misericorditer auditur, et misericorditer non auditur. Quid enim infirmo
sit utile magis novit medicus quam aegrotus. Et propter hoc etiam Paulus non est exauditus
petens amoveri stimulum carnis, quia non expediebat. Si vero id quod petitur sit utile
ad beatitudinem hominis, quasi pertinens ad eius salutem, meretur illud non solum
orando, sed etiam alia bona opera faciendo. Et ideo indubitanter accipit quod petit,
sed quando debet accipere, quaedam enim non negantur, sed ut congruo dentur tempore,
differuntur, ut Augustinus dicit, super Ioan. Quod tamen potest impediri, si in petendo
non perseveret. Et propter hoc dicit Basilius, ideo quandoque petis et non accipis,
quia perperam postulasti, vel infideliter vel leviter, vel non conferentia tibi, vel
destitisti. Quia vero homo non potest alii mereri vitam aeternam ex condigno, ut supra
dictum est; ideo per consequens nec ea quae ad vitam aeternam pertinent potest aliquando
aliquis ex condigno alteri mereri. Et propter hoc non semper ille auditur qui pro
alio orat, ut supra habitum est. Et ideo ponuntur quatuor conditiones, quibus concurrentibus,
semper aliquis impetrat quod petit, ut scilicet pro se petat, necessaria ad salutem,
pie et perseveranter. (IIa-IIae q. 83 a. 15 ad 2)
Ad tertium dicendum quod oratio innititur principaliter fidei non quantum ad efficaciam
merendi, quia sic innititur principaliter caritati, sed quantum ad efficaciam impetrandi.
Quia per fidem habet homo notitiam omnipotentiae divinae et misericordiae, ex quibus
oratio impetrat quod petit. (IIa-IIae q. 83 a. 15 ad 3)
Articulus 16. Krijgen de zondaars als ze bidden iets van God?
Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan
slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website
helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!
Ad sextumdecimum sic proceditur. Videtur quod peccatores orando non impetrent aliquid
a Deo. Dicitur enim Ioan. IX, scimus quia peccatores Deus non audit. Quod consonat
ei quod dicitur Prov. XXVIII, qui declinat aures suas ne audiat legem, oratio eius
erit execrabilis, oratio autem execrabilis non impetrat aliquid a Deo. Ergo peccatores
non impetrant aliquid a Deo. (IIa-IIae q. 83 a. 16 arg. 1)
Praeterea, iusti impetrant a Deo illud quod merentur, ut supra habitum est. Sed peccatores
nihil possunt mereri, quia gratia carent, et etiam caritate, quae est virtus pietatis,
ut dicit Glossa, II ad Tim. III, super illud, habentes quidem speciem pietatis, virtutem
autem eius abnegantes; et ita non pie orant, quod requiritur ad hoc quod oratio impetret,
ut supra dictum est. Ergo peccatores nihil impetrant orando. (IIa-IIae q. 83 a. 16 arg. 2)
Praeterea, Chrysostomus dicit, super Matth., pater non libenter exaudit orationem
quam filius non dictavit. Sed in oratione quam Christus dictavit dicitur, dimitte
nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus debitoribus nostris, quod peccatores
non faciunt. Ergo vel mentiuntur hoc dicentes, et sic non sunt exauditione digni,
vel, si non dicant, non exaudiuntur, quia formam orandi a Christo institutam non servant. (IIa-IIae q. 83 a. 16 arg. 3)
Sed contra est quod Augustinus dicit, super Ioan., si peccatores non exaudiret Deus,
frustra publicanus dixisset, domine, propitius esto mihi peccatori. Et Chrysostomus
dicit, super Matth., omnis qui petit accipit, idest, sive iustus sit sive peccator. (IIa-IIae q. 83 a. 16 s. c.)
Respondeo dicendum quod in peccatore duo sunt consideranda, scilicet natura, quam
diligit Deus; et culpa, quam odit. Si ergo peccator orando aliquid petit inquantum
peccator, idest secundum desiderium peccati, hoc a Deo non auditur ex misericordia,
sed quandoque auditur ad vindictam, dum Deus permittit peccatorem adhuc amplius ruere
in peccata, Deus enim quaedam negat propitius quae concedit iratus, ut Augustinus
dicit. Orationem vero peccatoris ex bono naturae desiderio procedentem Deus audit,
non quasi ex iustitia, quia peccator hoc non meretur, sed ex pura misericordia, observatis
tamen quatuor praemissis conditionibus, ut scilicet pro se petat, necessaria ad salutem,
pie et perseveranter. (IIa-IIae q. 83 a. 16 co.)
Ad primum ergo dicendum quod, sicut Augustinus dicit, super Ioan., illud verbum est
caeci adhuc inuncti, idest nondum perfecte illuminati. Et ideo non est ratum. Quamvis
possit verificari si intelligatur de peccatore inquantum est peccator. Per quem etiam
modum oratio eius dicitur execrabilis. (IIa-IIae q. 83 a. 16 ad 1)
Ad secundum dicendum quod peccator non potest pie orare quasi eius oratio ex habitu
virtutis informetur. Potest tamen eius oratio esse pia quantum ad hoc quod petit aliquid
ad pietatem pertinens, sicut ille qui non habet habitum iustitiae, potest aliquid
iustum velle, ut ex supradictis patet. Et quamvis eius oratio non sit meritoria, potest
tamen esse impetrativa, quia meritum innititur iustitiae, sed impetratio gratiae. (IIa-IIae q. 83 a. 16 ad 2)
Ad tertium dicendum quod, sicut dictum est, oratio dominica profertur ex persona communi
totius Ecclesiae. Et ideo si aliquis nolens dimittere debita proximo dicat orationem
dominicam, non mentitur, quamvis hoc quod dicit non sit verum quantum ad suam personam,
est enim verum quantum ad personam Ecclesiae. Extra quam est merito, et ideo fructu
orationis caret. Quandoque tamen aliqui peccatores parati sunt debitoribus suis remittere.
Et ideo ipsi orantes exaudiuntur, secundum illud Eccli. XXVIII, relinque proximo tuo
nocenti te, et tunc deprecanti tibi peccata solventur. (IIa-IIae q. 83 a. 16 ad 3)
Articulus 17. Kan men goed zeggen, dat de onderdelen van het gebed zijn: bezweringen, gebeden, verzoeken
en dankzeggingen?
Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan
slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website
helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!
Ad septimumdecimum sic proceditur. Videtur quod inconvenienter dicantur esse orationis
partes obsecrationes, orationes, postulationes, gratiarum actiones. Obsecratio enim
videtur esse quaedam adiuratio. Sed, sicut Origenes dicit, super Matth., non oportet
ut vir qui vult secundum Evangelium vivere, adiuret alium, si enim iurare non licet,
nec adiurare. Ergo inconvenienter ponitur obsecratio orationis pars. (IIa-IIae q. 83 a. 17 arg. 1)
Praeterea, oratio, secundum Damascenum, est petitio decentium a Deo. Inconvenienter
ergo orationes contra postulationes dividuntur. (IIa-IIae q. 83 a. 17 arg. 2)
Praeterea, gratiarum actiones pertinent ad praeterita, alia vero ad futura. Sed praeterita
sunt priora futuris. Inconvenienter ergo gratiarum actiones post alia ponuntur. (IIa-IIae q. 83 a. 17 arg. 3)
In contrarium est auctoritas apostoli, I ad Tim. II. (IIa-IIae q. 83 a. 17 s. c.)
Respondeo dicendum quod ad orationem tria requiruntur. Quorum primum est ut orans
accedat ad Deum, quem orat. Quod significatur nomine orationis, quia oratio est ascensus
intellectus in Deum. Secundo, requiritur petitio, quae significatur nomine postulationis,
sive petitio proponatur determinate, quod quidem nominant quidam proprie postulationem;
sive indeterminate, ut cum quis petit iuvari a Deo, quod nominant supplicationem;
sive solum factum narretur, secundum illud Ioan. XI, ecce, quem amas infirmatur, quod
vocant insinuationem. Tertio, requiritur ratio impetrandi quod petitur. Et hoc vel
ex parte Dei, vel ex parte petentis. Ratio quidem impetrandi ex parte Dei est eius
sanctitas, propter quam petimus exaudiri, secundum illud Dan. IX, propter temetipsum
inclina, Deus meus, aurem tuam. Et ad hoc pertinet obsecratio, quae est per sacra
contestatio, sicut cum dicimus, per nativitatem tuam, libera nos, domine. Ratio vero
impetrandi ex parte petentis est gratiarum actio, quia de acceptis beneficiis gratias
agentes, meremur accipere potiora, ut in collecta dicitur. Et ideo dicit Glossa, I
ad Tim. II, quod in Missa obsecrationes sunt quae praecedunt consecrationem, in quibus
quaedam sacra commemorantur; orationes sunt in ipsa consecratione, in qua mens maxime
debet elevari in Deum; postulationes autem sunt in sequentibus petitionibus; gratiarum
actiones in fine. In pluribus etiam Ecclesiae collectis haec quatuor possunt attendi.
Sicut in collecta Trinitatis, quod dicitur, omnipotens, sempiterne Deus, pertinet
ad orationis ascensum in Deum; quod dicitur, qui dedisti famulis tuis etc., pertinet
ad gratiarum actionem; quod dicitur, praesta, quaesumus etc., pertinet ad postulationem;
quod in fine ponitur, per dominum nostrum etc., pertinet ad obsecrationem. In collationibus
autem patrum dicitur quod obsecratio est imploratio pro peccatis; oratio, cum aliquid
Deo vovemus; postulatio, cum pro aliis petimus. Sed primum melius est. (IIa-IIae q. 83 a. 17 co.)
Ad primum ergo dicendum quod obsecratio non est adiuratio ad compellendum, quae prohibetur,
sed ad misericordiam implorandum. (IIa-IIae q. 83 a. 17 ad 1)
Ad secundum dicendum quod oratio communiter sumpta includit omnia quae hic dicuntur.
Sed secundum quod contra alia dividitur, importat proprie ascensum in Deum. (IIa-IIae q. 83 a. 17 ad 2)
Ad tertium dicendum quod in diversis praeterita praecedunt futura, sed aliquid unum
et idem prius est futurum quam sit praeteritum. Et ideo gratiarum actio de aliis beneficiis
praecedit postulationem aliorum beneficiorum, sed idem beneficium prius postulatur,
et ultimo, cum acceptum fuerit, de eo gratiae aguntur. Postulationem autem praecedit
oratio, per quam acceditur ad eum a quo petimus. Orationem autem praecedit obsecratio,
quia ex consideratione divinae bonitatis ad eum audemus accedere. (IIa-IIae q. 83 a. 17 ad 3)