Tertia Pars. Quaestio 47.
Over de uitwerkende oorzaak van Christus’ lijden .

Prooemium

Deinde conſiderandum eſt de cauſa efficiente paſſionis Chriſti. Et circa hoc quaeruntur ſex. Primo, utrum Chriſtus fuerit ab aliis occiſus, vel a ſeipſo. Secundo, ex quo motivo ſeipſum paſſioni tradiderit. Tertio, utrum pater tradiderit eum ad patiendum. Quarto, utrum fuerit conveniens ut per manus gentium pateretur, vel potius a Iudaeis. Quinto, utrum occiſores eius eum cognoverint. Sexto, de peccato eorum qui Chriſtum occiderunt. (IIIa q. 47 pr.)

Articulus 1.
Werd Christus door anderen gedood of door zichzelf?

Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!

Ad primum ſic proceditur. Videtur quod Chriſtus non fuerit ab alio occiſus, ſed a ſeipſo. Dicit enim ipſe, Ioan. X, nemo a me tollit animam meam, ſed ego pono eam. Ille autem dicitur aliquem occidere qui animam eius tollit. Non eſt ergo Chriſtus ab aliis occiſus, ſed a ſeipſo. (IIIa q. 47 a. 1 arg. 1)

Praeterea, illi qui ab aliis occiduntur, paulatim, debilitata natura, deficiunt. Et maxime hoc apparet in crucifixis, ut enim dicit Auguſtinus, in IV de Trin., longa morte cruciabantur ligno ſuſpenſi. In Chriſto autem non hoc accidit, nam clamans voce magna emiſit ſpiritum, ut dicitur Matth. XXVII. Non ergo Chriſtus eſt ab aliis occiſus, ſed a ſeipſo. (IIIa q. 47 a. 1 arg. 2)

Praeterea, illi qui ab aliis occiduntur, per violentiam moriuntur, et ita non voluntarie, quia violentum opponitur voluntario. Sed Auguſtinus dicit, in IV de Trin., quod ſpiritus Chriſti non deſeruit carnem invitus, ſed quia voluit, quando voluit, et quomodo voluit. Non ergo Chriſtus eſt ab aliis occiſus, ſed a ſeipſo. (IIIa q. 47 a. 1 arg. 3)

Sed contra eſt quod dicitur Luc. XVIII, poſtquam flagellaverint, occident eum. (IIIa q. 47 a. 1 s. c.)

Reſpondeo dicendum quod aliquid poteſt eſſe cauſa alicuius effectus dupliciter. Uno modo, directe ad illud agendo. Et hoc modo perſecutores Chriſti eum occiderunt, quia ſufficientem cauſam mortis ei intulerunt, cum intentione occidendi ipſum et effectu ſubſequente; quia ſcilicet ex illa cauſa eſt mors ſubſecuta. Alio modo dicitur aliquis cauſa alicuius indirecte, ſcilicet quia non impedit, cum impedire poſſit, ſicut ſi dicatur aliquis alium perfundere quia non claudit feneſtram, per quam imber ingreditur. Et hoc modo ipſe Chriſtus fuit cauſa paſſionis et mortis. Poterat enim ſuam paſſionem et mortem impedire. Primo quidem, adverſarios reprimendo, ut eum aut non vellent, aut non poſſent interficere. Secundo, quia ſpiritus eius habebat poteſtatem conſervandi naturam carnis ſuae, ne a quocumque laeſivo inflicto opprimeretur. Quod quidem habuit anima Chriſti quia erat verbo Dei coniuncta in unitate perſonae, ut Auguſtinus dicit, in IV de Trin. Quia ergo anima Chriſti non repulit a proprio corpore nocumentum illatum, ſed voluit quod natura corporalis illi nocumento ſuccumberet, dicitur ſuam animam poſuiſſe, vel voluntarie mortuus eſſe. (IIIa q. 47 a. 1 co.)

Ad primum ergo dicendum quod, cum dicitur, nemo tollit animam meam a me, intelligitur, me invito. Quod enim aliquis ab invito aufert, qui reſiſtere non poteſt, id proprie dicitur tolli. (IIIa q. 47 a. 1 ad 1)

Ad ſecundum dicendum quod, ut Chriſtus oſtenderet quod paſſio illata per violentiam eius animam non eripiebat, naturam corporalem in eius fortitudine conſervavit, ut etiam in extremis poſitus voce magna clamaret. Quod inter alia miracula mortis eius computatur. Unde dicitur Marci XV, videns autem centurio qui ex adverſo ſtabat, quia ſic clamans exſpiraſſet, ait, vere homo hic filius Dei erat. Fuit etiam et mirabile in Chriſti morte quod velocius mortuus fuit aliis qui ſimili poena afficiebantur. Unde dicitur Ioan. XIX, quod eorum qui cum Chriſto erant fregerunt crura, ut cito morerentur, ad Ieſum autem cum veniſſent, invenerunt eum mortuum, unde non fregerunt eius crura. Et Marci XV dicitur quod Pilatus mirabatur ſi iam obiiſſet. Sicut enim eius voluntate natura corporalis conſervata eſt in ſuo vigore uſque ad extremum, ſic etiam, quando voluit, ſubito ceſſit nocumento illato. (IIIa q. 47 a. 1 ad 2)

Ad tertium dicendum quod Chriſtus ſimul et violentiam paſſus eſt, ut moreretur, et tamen voluntarie mortuus fuit, quia violentia corpori eius illata eſt, quae tamen tantum corpori eius praevaluit quantum ipſe voluit. (IIIa q. 47 a. 1 ad 3)

Articulus 2.
Is Christus uit gehoorzaamheid gestorven?

Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!

Ad ſecundum ſic proceditur. Videtur quod Chriſtus non fuerit ex obedientia mortuus. Obedientia enim reſpicit praeceptum. Sed non legitur Chriſto fuiſſe praeceptum quod ipſe pateretur. Non ergo ex obedientia paſſus fuit. (IIIa q. 47 a. 2 arg. 1)

Praeterea, illud dicitur ex obedientia aliquis facere quod facit ex neceſſitate praecepti. Chriſtus autem non ex neceſſitate, ſed voluntarie paſſus fuit. Non ergo paſſus eſt ex obedientia. (IIIa q. 47 a. 2 arg. 2)

Praeterea, caritas eſt excellentior virtus quam obedientia. Sed Chriſtus legitur ex caritate paſſus, ſecundum illud Ephes. V, ambulate in dilectione, ſicut et Chriſtus dilexit nos, et tradidit ſemetipſum pro nobis. Ergo paſſio Chriſti magis debet attribui caritati quam obedientiae. (IIIa q. 47 a. 2 arg. 3)

Sed contra eſt quod dicitur Philipp. II, factus eſt obediens patri uſque ad mortem. (IIIa q. 47 a. 2 s. c.)

Reſpondeo dicendum quod convenientiſſimum fuit quod Chriſtus ex obedientia pateretur. Primo quidem, quia hoc conveniebat iuſtificationi humanae, ut, ſicut per unius hominis inobedientiam peccatores conſtituti ſunt multi, ita per unius hominis obedientiam iuſti conſtituantur multi, ut dicitur Rom. V. Secundo, hoc fuit conveniens reconciliationi Dei ad homines, ſecundum illud Rom. V, reconciliati ſumus Deo per mortem filii eius, inquantum ſcilicet ipſa mors Chriſti fuit quoddam ſacrificium acceptiſſimum Deo, ſecundum illud Ephes., tradidit ſemetipſum pro nobis oblationem et hoſtiam Deo in odorem ſuavitatis. Obedientia vero omnibus ſacrificiis antefertur, ſecundum illud I Reg. XV, melior eſt obedientia quam victimae. Et ideo conveniens fuit ut ſacrificium paſſionis et mortis Chriſti ex obedientia procederet. Tertio, hoc conveniens fuit eius victoriae, qua de morte et auctore mortis triumphavit. Non enim miles vincere poteſt niſi duci obediat. Et ita homo Chriſtus victoriam obtinuit per hoc quod Deo fuit obediens, ſecundum illud Proverb. XXI, vir obediens loquitur victorias. (IIIa q. 47 a. 2 co.)

Ad primum ergo dicendum quod Chriſtus mandatum accepit a patre ut pateretur, dicitur enim Ioan. X, poteſtatem habeo ponendi animam meam, et poteſtatem habeo iterum ſumendi eam, et hoc mandatum accepi a patre meo, ſcilicet ponendi animam et ſumendi. Ex quo, ut Chryſoſtomus dicit, non eſt intelligendum quod prius expectaverit audire, et opus fuerit ei diſcere, ſed voluntarium monſtravit proceſſum, et contrarietatis ad patrem ſuſpicionem deſtruxit. Quia tamen in morte Chriſti lex vetus conſummata eſt, ſecundum illud quod ipſe moriens dixit, Ioan. XIX, conſummatum eſt; poteſt intelligi quod patiendo omnia veteris legis praecepta implevit. Moralia quidem, quae in praeceptis caritatis fundantur, implevit inquantum paſſus eſt et ex dilectione patris, ſecundum illud Ioan. XIV, ut cognoſcat mundus quia diligo patrem, et ſicut mandatum dedit mihi pater ſic facio, ſurgite, eamus hinc, ſcilicet ad locum paſſionis, et etiam ex dilectione proximi, ſecundum illud Galat. II dilexit me, et tradidit ſemetipſum pro me. Caeremonialia vero praecepta legis, quae ad ſacrificia et oblationes praecipue ordinantur, implevit Chriſtus ſua paſſione inquantum omnia antiqua ſacrificia figurae fuerunt illius veri ſacrificii quod Chriſtus obtulit moriendo pro nobis. Unde dicitur Coloſs. II, nemo vos iudicet in cibo aut in potu, aut in parte diei feſti aut Neomeniae, quae ſunt umbra futurorum, corpus autem Chriſti, eo ſcilicet quod Chriſtus comparatur ad illa ſicut corpus ad umbram. Praecepta vero iudicialia legis, quae praecipue ordinantur ad ſatisfaciendum iniuriam paſſis, implevit Chriſtus ſua paſſione, quoniam, ut in Pſalmo dicitur, quae non rapuit, tunc exſolvit, permittens ſe ligno affigi pro pomo quod de ligno homo rapuerat contra Dei mandatum. (IIIa q. 47 a. 2 ad 1)

Ad ſecundum dicendum quod obedientia, etſi importet neceſſitatem reſpectu eius quod praecipitur, tamen importat voluntatem reſpectu impletionis praecepti. Et talis fuit obedientia Chriſti. Nam ipſa paſſio et mors, ſecundum ſe conſiderata, naturali voluntati repugnabat, volebat tamen Chriſtus Dei voluntatem circa hoc implere, ſecundum illud Pſalmi, ut facerem voluntatem tuam, Deus meus, volui. Unde dicebat, Matth. XXVI, ſi non poteſt tranſire a me calix iſte niſi bibam illum, fiat voluntas tua. (IIIa q. 47 a. 2 ad 2)

Ad tertium dicendum quod eadem ratione Chriſtus paſſus eſt ex caritate, et obedientia, quia etiam praecepta caritatis nonniſi ex obedientia implevit; et obediens fuit ex dilectione ad patrem praecipientem. (IIIa q. 47 a. 2 ad 3)

Articulus 3.
Leverde God de Vader Christus over aan het lijden?

Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!

Ad tertium ſic proceditur. Videtur quod Deus pater non tradiderit Chriſtum paſſioni. Iniquum enim et crudele eſſe videtur quod innocens paſſioni et morti tradatur. Sed, ſicut dicitur Deut. XXXII Deus fidelis et abſque ulla iniquitate. Ergo Chriſtum innocentem non tradidit paſſioni et morti. (IIIa q. 47 a. 3 arg. 1)

Praeterea, non videtur quod aliquis a ſeipſo, et ab alio morti tradatur. Sed Chriſtus tradidit ſemetipſum pro nobis, ſecundum quod dicitur Iſaiae LIII, tradidit in mortem animam ſuam. Non ergo videtur quod Deus pater eum tradiderit. (IIIa q. 47 a. 3 arg. 2)

Praeterea, Iudas vituperatur ex eo quod tradidit Chriſtum Iudaeis, ſecundum illud Ioan. VI, unus ex vobis Diabolus eſt, quod dicebat propter Iudam, qui eum erat traditurus. Similiter etiam vituperantur Iudaei, qui eum tradiderunt Pilato, ſecundum quod ipſe dicit, Ioan. XVIII, gens tua et pontifices tui tradiderunt te mihi. Pilatus autem tradidit ipſum ut crucifigeretur, ut habetur Ioan. XIX, non eſt autem conventio iuſtitiae cum iniquitate, ut dicitur II Cor. VI. Ergo videtur quod Deus pater Chriſtum non tradiderit paſſioni. (IIIa q. 47 a. 3 arg. 3)

Sed contra eſt quod dicitur Rom. VIII, proprio filio ſuo non pepercit Deus, ſed pro nobis omnibus tradidit illum. (IIIa q. 47 a. 3 s. c.)

Reſpondeo dicendum quod, ſicut dictum eſt, Chriſtus paſſus eſt voluntarie ex obedientia patris. Unde ſecundum tria Deus pater tradidit Chriſtum paſſioni. Uno quidem modo, ſecundum quod ſua aeterna voluntate praeordinavit paſſionem Chriſti ad humani generis liberationem, ſecundum illud quod dicitur Iſaiae LIII, dominus poſuit in eo iniquitatem omnium noſtrum; et iterum, dominus voluit conterere eum in infirmitate. Secundo, inquantum inſpiravit ei voluntatem patiendi pro nobis, infundendo ei caritatem. Unde ibidem ſequitur, oblatus eſt quia voluit. Tertio, non protegendo eum a paſſione, ſed exponendo perſequentibus. Unde, ut legitur Matth. XXVII, pendens in cruce Chriſtus dicebat, Deus meus, ut quid dereliquiſti me? Quia ſcilicet poteſtati perſequentium eum expoſuit, ut Auguſtinus dicit. (IIIa q. 47 a. 3 co.)

Ad primum ergo dicendum quod innocentem hominem paſſioni et morti tradere contra eius voluntatem, eſt impium et crudele. Sic autem Deus pater Chriſtum non tradidit, ſed inſpirando ei voluntatem patiendi pro nobis. In quo oſtenditur et Dei ſeveritas, qui peccatum ſine poena dimittere noluit, quod ſignificat apoſtolus dicens, proprio filio ſuo non pepercit, et bonitas eius, in eo quod, cum homo ſufficienter ſatisfacere non poſſet per aliquam poenam quam pateretur, ei ſatisfactorem dedit, quod ſignificavit apoſtolus dicens, pro nobis omnibus tradidit illum. Et Rom. III dicit, quem, ſcilicet Chriſtum, per fidem propitiatorem propoſuit Deus in ſanguine ipſius. (IIIa q. 47 a. 3 ad 1)

Ad ſecundum dicendum quod Chriſtus, ſecundum quod Deus, tradidit ſemetipſum in mortem eadem voluntate et actione qua et pater tradidit eum. Sed inquantum homo, tradidit ſemetipſum voluntate a patre inſpirata. Unde non eſt contrarietas in hoc quod pater tradidit Chriſtum, et ipſe tradidit ſemetipſum. (IIIa q. 47 a. 3 ad 2)

Ad tertium dicendum quod eadem actio diverſimode iudicatur in bono vel in malo, ſecundum quod ex diverſa radice procedit. Pater enim tradidit Chriſtum, et ipſe ſeipſum, ex caritate, et ideo laudantur. Iudas autem tradidit ipſum ex cupiditate, Iudaei ex invidia, Pilatus ex timore mundano, quo timuit Caeſarem, et ideo ipſi vituperantur. (IIIa q. 47 a. 3 ad 3)

Articulus 4.
Was het passend, dat Christus leed door toedoen der heidenen?

Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!

Ad quartum ſic proceditur. Videtur quod non fuerit conveniens Chriſtum pati a gentilibus. Quia enim per mortem Chriſti homines erant a peccato liberandi, conveniens videretur ut pauciſſimi in morte eius peccarent. Peccaverunt autem in morte eius Iudaei, ex quorum perſona dicitur, Matth. XXI, hic eſt heres; venite, occidamus eum. Ergo videtur conveniens fuiſſe quod in peccato occiſionis Chriſti gentiles non implicarentur. (IIIa q. 47 a. 4 arg. 1)

Praeterea, veritas debet reſpondere figurae. Sed figuralia ſacrificia veteris legis non gentiles, ſed Iudaei offerebant. Ergo neque paſſio Chriſti, quae fuit verum ſacrificium, impleri debuit per manus gentilium. (IIIa q. 47 a. 4 arg. 2)

Praeterea, ſicut dicitur Ioan. V, Iudaei quaerebant Chriſtum interficere, non ſolum quia ſolvebat ſabbatum, ſed etiam quia patrem ſuum dicebat Deum, aequalem ſe Deo faciens. Sed haec videbantur eſſe ſolum contra legem Iudaeorum, unde et ipſi dicunt, Ioan. XIX, ſecundum legem debet mori, quia filium Dei ſe fecit. Videtur ergo conveniens fuiſſe quod Chriſtus non a gentilibus, ſed a Iudaeis pateretur, et falſum eſſe quod dixerunt, nobis non licet interficere quemquam, cum multa peccata ſecundum legem morte puniantur, ut patet Levit. XX. (IIIa q. 47 a. 4 arg. 3)

Sed contra eſt quod ipſe dominus dicit, Matth. XX, tradent eum gentibus ad illudendum et flagellandum et crucifigendum. (IIIa q. 47 a. 4 s. c.)

Reſpondeo dicendum quod in ipſo modo paſſionis Chriſti praefiguratus eſt effectus ipſius. Primo enim paſſio Chriſti effectum ſalutis habuit in Iudaeis, quorum plurimi in morte Chriſti baptizati ſunt, ut patet Act. II et IV. Secundo vero, Iudaeis praedicantibus, effectus paſſionis Chriſti tranſivit ad gentes. Et ideo conveniens fuit ut Chriſtus a Iudaeis pati inciperet, et poſtea, Iudaeis tradentibus, per manus gentilium eius paſſio finiretur. (IIIa q. 47 a. 4 co.)

Ad primum ergo dicendum quod, quia Chriſtus, ad oſtendendam abundantiam caritatis ſuae, ex qua patiebatur, in cruce poſitus veniam perſecutoribus poſtulavit; ut huius petitionis fructus ad Iudaeos et gentiles perveniret, voluit Chriſtus ab utriſque pati. (IIIa q. 47 a. 4 ad 1)

Ad ſecundum dicendum quod paſſio Chriſti fuit ſacrificii oblatio inquantum Chriſtus propria voluntate mortem ſuſtinuit ex caritate. Inquantum autem a perſecutoribus eſt paſſus, non fuit ſacrificium, ſed peccatum graviſſimum. (IIIa q. 47 a. 4 ad 2)

Ad tertium dicendum quod, ſicut Auguſtinus dicit, Iudaei dicentes, nobis non licet interficere quemquam, intellexerunt non ſibi licere interficere quemquam propter feſti diei ſanctitatem, quam celebrare iam coeperant. Vel hoc dicebant, ut Chryſoſtomus dicit, quia volebant eum occidi, non tanquam tranſgreſſorem legis, ſed tanquam publicum hoſtem, quia regem ſe fecerat, de quo non erat eorum iudicare. Vel quia non licebat eis crucifigere, quod cupiebant, ſed lapidare, quod in Stephano fecerunt. Vel melius dicendum eſt quod per Romanos, quibus erant ſubiecti, erat eis poteſtas occidendi interdicta. (IIIa q. 47 a. 4 ad 3)

Articulus 5.
Hebben de vervolgers van Christus Hem gekend?

Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!

Ad quintum ſic proceditur. Videtur quod perſecutores Chriſti eum cognoverunt. Dicitur enim Matth. XXI, quod agricolae, videntes filium, dixerunt intra ſe, hic eſt heres, venite, occidamus eum. Ubi dicit Hieronymus, manifeſtiſſime dominus probat his verbis Iudaeorum principes non per ignorantiam, ſed per invidiam Dei filium crucifixiſſe. Intellexerunt enim eſſe illum cui pater per prophetam dicit, poſtula a me, et dabo tibi gentes hereditatem tuam. Ergo videtur quod cognoverunt eum eſſe Chriſtum, vel filium Dei. (IIIa q. 47 a. 5 arg. 1)

Praeterea, Ioan. XV dominus dixit, nunc autem et viderunt et oderunt et me et patrem meum. Quod autem videtur, manifeſte cognoſcitur. Ergo Iudaei, cognoſcentes Chriſtum, ex cauſa odii ei paſſionem intulerunt. (IIIa q. 47 a. 5 arg. 2)

Praeterea, in quodam ſermone Epheſini Concilii dicitur, ſicut qui chartam imperialem diſrumpit, tanquam imperatoris diſrumpens verbum, ad mortem adducitur, ſic crucifigens Iudaeus quem viderat, poenas dabit tanquam in ipſum Deum verbum praeſumptiones iniiciens. Hoc autem non eſſet ſi eum Dei filium eſſe non cognoverunt, quia ignorantia eos excuſaſſet. Ergo videtur quod Iudaei crucifigentes Chriſtum cognoverunt eum eſſe filium Dei. (IIIa q. 47 a. 5 arg. 3)

Sed contra eſt quod dicitur I Cor. II, ſi cognoviſſent, nunquam dominum gloriae crucifixiſſent. Et Act. III dicit Petrus, Iudaeis loquens, ſcio quod per ignorantiam feciſtis ſicut et principes veſtri. Et dominus, in cruce pendens, dixit, pater, dimitte illis, non enim ſciunt quid faciunt. (IIIa q. 47 a. 5 s. c.)

Reſpondeo dicendum quod apud Iudaeos quidam erant maiores, et quidam minores. Maiores quidem, qui eorum principes dicebantur, cognoverunt, ut dicitur in libro quaeſt. Nov. et Vet. Teſt., ſicut et Daemones cognoverunt, eum eſſe Chriſtum promiſſum in lege, omnia enim ſigna videbant in eo quae dixerant futura prophetae. Myſterium autem divinitatis eius ignorabant, et ideo apoſtolus dixit quod, ſi cognoviſſent, nunquam dominum gloriae crucifixiſſent. Sciendum tamen quod eorum ignorantia non eos excuſabat a crimine, quia erat quodammodo ignorantia affectata. Videbant enim evidentia ſigna ipſius divinitatis, ſed ex odio et invidia Chriſti ea pervertebant, et verbis eius, quibus ſe Dei filium fatebatur, credere noluerunt. Unde ipſe de eis dicit, Ioan. XV, ſi non veniſſem, et locutus eis non fuiſſem, peccatum non haberent, nunc autem excuſationem non habent de peccato ſuo. Et poſtea ſubdit, ſi opera non feciſſem in eis quae nemo alius fecit, peccatum non haberent. Et ſic ex perſona eorum accipi poteſt quod dicitur Iob XXI, dixerunt Deo, recede a nobis, ſcientiam viarum tuarum nolumus. Minores vero, ideſt populares, qui myſteria Scripturae non noverant, non plene cognoverunt ipſum eſſe nec Chriſtum nec filium Dei, licet aliqui eorum etiam in eum crediderint. Multitudo tamen non credidit. Et ſi aliquando dubitarent an ipſe eſſet Chriſtus, propter ſignorum multitudinem, et efficaciam doctrinae, ut habetur Ioan. VII, tamen poſtea decepti fuerunt a ſuis principibus ut eum non crederent neque filium Dei neque Chriſtum. Unde et Petrus eis dixit, ſcio quod per ignorantiam hoc feciſtis, ſicut et principes veſtri, quia ſcilicet per principes ſeducti erant. (IIIa q. 47 a. 5 co.)

Ad primum ergo dicendum quod illa verba dicuntur ex perſona colonorum vineae, per quos ſignificantur rectores illius populi, qui eum cognoverunt eſſe heredem, inquantum cognoverunt eum eſſe Chriſtum promiſſum in lege. Sed contra hanc reſponſionem videtur eſſe quod illa verba Pſalmi, poſtula a me et dabo tibi gentes hereditatem tuam, eidem dicuntur cui dicitur, filius meus es tu, ego hodie genui te. Si ergo cognoverunt eum eſſe illum cui dictum eſt, poſtula a me et dabo tibi gentes hereditatem tuam, ſequitur quod cognoverunt eum eſſe filium Dei. Chryſoſtomus etiam, ibidem, dicit quod cognoverunt eum eſſe filium Dei. Beda etiam dicit, ſuper illud Luc. XXIII, quia neſciunt quid faciunt, notandum, inquit, quod non pro eis orat qui, quem filium Dei intellexerunt, crucifigere quam confiteri maluerunt. Sed ad hoc poteſt reſponderi quod cognoverunt eum eſſe filium Dei non per naturam, ſed per excellentiam gratiae ſingularis. Poſſumus tamen dicere quod etiam verum Dei filium cognoviſſe dicuntur, quia evidentia ſigna huius rei habebant, quibus tamen aſſentire propter odium et invidiam noluerunt, ut eum cognoſcerent eſſe filium Dei. (IIIa q. 47 a. 5 ad 1)

Ad ſecundum dicendum quod ante illa verba praemittitur, ſi opera non feciſſem in eis quae nemo alius fecit, peccatum non haberent, et poſtea ſubditur, nunc autem viderunt, et oderunt et me et patrem meum. Per quod oſtenditur quod, videntes opera Chriſti mirifica, ex odio proceſſit quod eum filium Dei non cognoverunt. (IIIa q. 47 a. 5 ad 2)

Ad tertium dicendum quod ignorantia affectata non excuſat a culpa ſed magis videtur culpam aggravare, oſtendit enim hominem ſic vehementer eſſe affectum ad peccandum quod vult ignorantiam incurrere ne peccatum vitet. Et ideo Iudaei peccaverunt, non ſolum hominis Chriſti, ſed tanquam Dei crucifixores. (IIIa q. 47 a. 5 ad 3)

Articulus 6.
Was de zonde van hen, die Christus kruisigden, de zwaarste?

Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!

Ad ſextum ſic proceditur. Videtur quod peccatum crucifigentium Chriſtum non fuerit graviſſimum. Non enim eſt graviſſimum peccatum quod excuſationem habet. Sed ipſe dominus excuſavit peccatum crucifigentium eum, dicens, pater, ignoſce illis, quia neſciunt quid faciunt. Non ergo peccatum eorum fuit graviſſimum. (IIIa q. 47 a. 6 arg. 1)

Praeterea, dominus dixit Pilato, Ioan. XIX, qui tradidit me tibi, maius peccatum habet. Ipſe autem Pilatus fecit Chriſtum crucifigi per ſuos miniſtros. Ergo videtur fuiſſe maius peccatum Iudae proditoris peccato crucifigentium Chriſtum. (IIIa q. 47 a. 6 arg. 2)

Praeterea, ſecundum philoſophum, in V Ethic., nullus patitur iniuſtum volens, et, ſicut ipſe ibidem dicit, nullo patiente iniuſtum, nullus facit iniuſtum. Ergo volenti nullus facit iniuſtum. Sed Chriſtus voluntarie eſt paſſus, ut ſupra habitum eſt. Non ergo iniuſtum fecerunt crucifixores Chriſti. Et ita eorum peccatum non eſt graviſſimum. (IIIa q. 47 a. 6 arg. 3)

Sed contra eſt quod ſuper illud Matth. XXIII, et vos implete menſuram patrum veſtrorum, dicit Chryſoſtomus, quantum ad veritatem, exceſſerunt menſuram patrum ſuorum. Illi enim homines occiderunt, iſti Deum crucifixerunt. (IIIa q. 47 a. 6 s. c.)

Reſpondeo dicendum quod, ſicut dictum eſt, principes Iudaeorum cognoverunt Chriſtum, et ſi aliqua ignorantia fuit in eis, fuit ignorantia affectata, quae eos non poterat excuſare. Et ideo peccatum eorum fuit graviſſimum, tum ex genere peccati; tum ex malitia voluntatis. Minores autem Iudaei graviſſime peccaverunt quantum ad genus peccati, in aliquo tamen diminuebatur eorum peccatum propter eorum ignorantiam. Unde ſuper illud Luc. XXIII, neſciunt quid faciunt, dicit Beda, pro illis rogat qui neſcierunt quod fecerunt, zelum Dei habentes, ſed non ſecundum ſcientiam. Multo autem magis fuit excuſabile peccatum gentilium per quorum manus Chriſtus crucifixus eſt, qui legis ſcientiam non habebant. (IIIa q. 47 a. 6 co.)

Ad primum ergo dicendum quod excuſatio illa domini non refertur ad principes Iudaeorum, ſed ad minores de populo, ſicut dictum eſt. (IIIa q. 47 a. 6 ad 1)

Ad ſecundum dicendum quod Iudas tradidit Chriſtum, non Pilato, ſed principibus ſacerdotum, qui tradiderunt eum Pilato, ſecundum illud Ioan. XVIII, gens tua et pontifices tui tradiderunt te mihi. Horum tamen omnium peccatum fuit maius quam Pilati, qui timore Caeſaris Chriſtum occidit; et etiam quam peccatum militum, qui mandato praeſidis Chriſtum crucifixerunt; non ex cupiditate, ſicut Iudas, nec ex invidia et odio, ſicut principes ſacerdotum. (IIIa q. 47 a. 6 ad 2)

Ad tertium dicendum quod Chriſtus voluit quidem ſuam paſſionem, ſicut et Deus eam voluit, iniquam tamen actionem Iudaeorum noluit. Et ideo occiſores Chriſti ab iniuſtitia non excuſantur. Et tamen ille qui occidit hominem, iniuriam facit non ſolum homini, ſed etiam Deo et reipublicae, ſicut etiam et ille qui occidit ſeipſum, ut philoſophus dicit, in V Ethic. Unde David damnavit illum ad mortem qui non timuerat mittere manum ut occideret Chriſtum domini, quamvis eo petente, ut legitur II Reg. I. (IIIa q. 47 a. 6 ad 3)