Tertia Pars. Quaestio 35.
Over Christus’ geboorte .

Prooemium

Conſequenter, poſt Chriſti conceptionem, agendum eſt de eius nativitate. Et primo, quantum ad ipſam nativitatem; ſecundo, quantum ad nati manifeſtationem. Circa primum quaeruntur octo. Primo, utrum nativitas ſit naturae, vel perſonae. Secundo, utrum Chriſto ſit attribuenda alia nativitas praeter aeternam. Tertio, utrum ſecundum nativitatem temporalem beata virgo ſit mater eius. Quarto, utrum debeat dici mater Dei. Quinto, utrum Chriſtus ſecundum duas filiationes ſit filius Dei patris et virginis matris. Sexto, de modo nativitatis. Septimo, de loco. Octavo, de tempore nativitatis. (IIIa q. 35 pr.)

Articulus 1.
Komt het geboren worden meer aan de natuur toe dan aan de persoon?

Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!

Ad primum ſic proceditur. Videtur quod nativitas naturae conveniat magis quam perſonae. Dicit enim Auguſtinus, in libro de fide ad Petrum, natura aeterna atque divina non poſſet concipi et naſci ex humana natura, niſi ſecundum veritatem humanae naturae. Sic igitur naturae divinae convenit concipi et naſci ratione humanae naturae. Multo magis igitur convenit humanae naturae. (IIIa q. 35 a. 1 arg. 1)

Praeterea, ſecundum philoſophum in V Metaphys., nomen naturae a naſcendo ſumptum eſt. Sed denominationes fiunt ſecundum ſimilitudinis convenientiam. Ergo videtur quod nativitas magis pertineat ad naturam quam ad perſonam. (IIIa q. 35 a. 1 arg. 2)

Praeterea, illud proprie naſcitur quod per nativitatem incipit eſſe. Sed per nativitatem Chriſti non incoepit eſſe perſona Chriſti, ſed eius natura humana. Ergo videtur quod nativitas proprie pertineat ad naturam, non ad perſonam. (IIIa q. 35 a. 1 arg. 3)

Sed contra eſt quod dicit Damaſcenus, in III libro, nativitas hypoſtaſis eſt, non naturae. (IIIa q. 35 a. 1 s. c.)

Reſpondeo dicendum quod nativitas poteſt attribui alicui dupliciter, uno modo, ſicut ſubiecto; alio modo, ſicut termino. Sicut ſubiecto quidem attribuitur ei quod naſcitur. Hoc autem proprie eſt hypoſtaſis, non natura. Cum enim naſci ſit quoddam generari, ſicut generatur aliquid ad hoc quod ſit, ita naſcitur aliquid ad hoc quod ſit. Eſſe autem proprie rei ſubſiſtentis eſt, nam forma quae non ſubſiſtit, dicitur eſſe ſolum quia ea aliquid eſt. Perſona autem, vel hypoſtaſis, ſignificatur per modum ſubſiſtentis, natura autem ſignificatur per modum formae in qua aliquid ſubſiſtit. Et ideo nativitas, tanquam ſubiecto proprie naſcendi, attribuitur perſonae vel hypoſtaſi, non naturae. Sed ſicut termino, attribuitur nativitas naturae. Terminus enim generationis, et cuiuſlibet nativitatis, eſt forma. Natura autem per modum formae ſignificatur. Unde nativitas dicitur via in naturam, ut patet per philoſophum, II Phyſic., terminatur enim naturae intentio ad formam, ſeu naturam ſpeciei. (IIIa q. 35 a. 1 co.)

Ad primum ergo dicendum quod, propter identitatem quae in divinis eſt inter naturam et hypoſtaſim, quandoque natura ponitur pro perſona vel hypoſtaſi. Et ſecundum hoc dicit Auguſtinus naturam divinam eſſe conceptam et natam, quia ſcilicet perſona filii eſt concepta et nata ſecundum humanam naturam. (IIIa q. 35 a. 1 ad 1)

Ad ſecundum dicendum quod nullus motus ſeu mutatio denominatur a ſubiecto quod movetur, ſed a termino motus, a quo ſpeciem habet. Et propter hoc nativitas non denominatur a perſona quae naſcitur, ſed a natura ad quam nativitas terminatur. (IIIa q. 35 a. 1 ad 2)

Ad tertium dicendum quod natura, proprie loquendo, non incipit eſſe ſed magis perſona incipit eſſe in aliqua natura. Quia, ſicut dictum eſt, natura ſignificatur ut quo aliquid eſt, perſona vero ſignificatur ut quae habet eſſe ſubſiſtens. (IIIa q. 35 a. 1 ad 3)

Articulus 2.
Moet aan Christus een geboorte in de tijd worden toegeschreven?

Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!

Ad ſecundum ſic proceditur. Videtur quod Chriſto non ſit attribuenda aliqua nativitas temporalis. Naſci enim eſt ſicut quidam motus rei non exiſtentis antequam naſcatur, id agens beneficio nativitatis, ut ſit. Sed Chriſtus ab aeterno fuit. Ergo non potuit temporaliter naſci. (IIIa q. 35 a. 2 arg. 1)

Praeterea, illud quod eſt in ſe perfectum, nativitate non indiget. Sed perſona filii Dei ab aeterno fuit perfecta. Ergo non indiget temporali nativitate. Et ita videtur quod non ſit temporaliter natus. (IIIa q. 35 a. 2 arg. 2)

Praeterea, nativitas proprie perſonae convenit. Sed in Chriſto tantum eſt una perſona. Ergo in Chriſto tantum eſt una nativitas. (IIIa q. 35 a. 2 arg. 3)

Praeterea, quod duabus nativitatibus naſcitur, bis naſcitur. Sed haec videtur eſſe falſa, Chriſtus eſt bis natus. Quia nativitas eius qua de patre eſt natus, interruptionem non patitur, cum ſit aeterna. Quod tamen requiritur ad hoc adverbium bis, ille enim dicitur bis currere qui cum interruptione currit. Ergo videtur quod in Chriſto non ſit ponenda duplex nativitas. (IIIa q. 35 a. 2 arg. 4)

Sed contra eſt quod Damaſcenus dicit, in III libro, confitemur Chriſti duas nativitates, unam quae eſt ex patre, aeternam; et unam quae eſt in ultimis temporibus propter nos. (IIIa q. 35 a. 2 s. c.)

Reſpondeo dicendum quod, ſicut dictum eſt, natura comparatur ad nativitatem ſicut terminus ad motum vel mutationem. Motus autem diverſificatur ſecundum diverſitatem terminorum, ut patet per philoſophum, in V Phyſic. In Chriſto autem eſt duplex natura, quarum unam accepit ab aeterno a patre, alteram autem accepit temporaliter a matre. Et ideo neceſſe eſt attribuere Chriſto duas nativitates, unam qua aeternaliter natus eſt a patre, aliam qua temporaliter natus eſt a matre. (IIIa q. 35 a. 2 co.)

Ad primum ergo dicendum quod haec fuit obiectio cuiuſdam Feliciani haeretici, quam Auguſtinus, in libro contra Felicianum, ſic ſolvit. Fingamus, inquit, ſicut plerique volunt, eſſe in mundo animam generalem, quae ſic ineffabili motu ſemina cuncta vivificet ut non ſit concreta cum genitis, ſed vitam praeſtet ipſa gignendis. Nempe cum haec in uterum, paſſibilem materiam ad uſus ſuos formatura, pervenerit, unam facit ſecum eſſe perſonam eius rei, quam non eandem conſtat habere ſubſtantiam, et fit, operante anima et patiente materia, ex duabus ſubſtantiis unus homo. Sicque animam naſci fatemur ex utero, non quia, antequam naſceretur, quantum ad ſe attinet, ipſa penitus non fuiſſet. Sic ergo, immo ſublimius, natus eſt filius Dei ſecundum hominem, eo pacto quo cum corpore naſci docetur et animus, non quia utriuſque ſit una ſubſtantia, ſed quia ex utraque fit una perſona. Non tamen ab hoc incoepiſſe initio dicimus Dei filium, ne temporalem credat aliquis divinitatem. Non ab aeterno filii Dei novimus carnem, ne non veritatem humani corporis, ſed quandam eum ſuſcepiſſe putemus imaginem. (IIIa q. 35 a. 2 ad 1)

Ad ſecundum dicendum quod haec fuit ratio Neſtorii, quam ſolvit Cyrillus, in quadam epiſtola, dicens, non dicimus quod filius Dei indiguerit neceſſario propter ſe ſecunda nativitate, poſt eam quae ex patre eſt, eſt enim fatuum et indoctum exiſtentem ante omnia ſaecula, et conſempiternum patri, indigere dicere initio ut ſit ſecundo. Quoniam autem, propter nos, et propter noſtram ſalutem, uniens ſibi ſecundum ſubſiſtentiam quod eſt humanum, proceſſit ex muliere, ob hoc dicitur naſci carnaliter. (IIIa q. 35 a. 2 ad 2)

Ad tertium dicendum quod nativitas eſt perſonae ut ſubiecti, naturae autem ut termini. Poſſibile eſt autem uni ſubiecto plures tranſmutationes ineſſe, quas tamen neceſſe eſt ſecundum terminos variari. Quod tamen non dicimus quaſi aeterna nativitas ſit tranſmutatio aut motus, ſed quia ſignificatur per modum mutationis aut motus. (IIIa q. 35 a. 2 ad 3)

Ad quartum dicendum quod Chriſtus poteſt dici bis natus, ſecundum duas nativitates. Sicut enim dicitur bis currere qui currit duobus temporibus, ita poteſt dici bis naſci qui ſemel naſcitur in aeternitate, et ſemel in tempore, quia aeternitas et tempus multo magis differunt quam duo tempora, cum tamen utrumque deſignet menſuram durationis. (IIIa q. 35 a. 2 ad 4)

Articulus 3.
Kan de H. Maagd op grond van Christus’ geboorte in de tijd Moeder Gods genoemd worden?

Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!

Ad tertium ſic proceditur. Videtur quod ſecundum temporalem nativitatem Chriſti beata virgo non poſſit dici mater eius. Ut enim ſupra dictum eſt, beata virgo Maria nihil active in generatione Chriſti operata eſt, ſed ſolam materiam miniſtravit. Sed hoc non videtur ſufficere ad rationem matris, alioquin, lignum diceretur mater lecti aut ſcamni. Ergo videtur quod beata virgo non poſſit dici mater Chriſti. (IIIa q. 35 a. 3 arg. 1)

Praeterea, Chriſtus ex beata virgine miraculoſe natus eſt. Sed miraculoſa generatio non ſufficit ad rationem maternitatis vel filiationis, non enim dicimus Hevam fuiſſe filiam Adae. Ergo videtur quod nec Chriſtus debeat dici filius beatae virginis. (IIIa q. 35 a. 3 arg. 2)

Praeterea, ad matrem pertinere videtur deciſio ſeminis. Sed, ſicut Damaſcenus dicit, in III libro, corpus Chriſti non ſeminaliter, ſed conditive a ſpiritu ſancto formatum eſt. Ergo videtur quod beata virgo non debeat dici mater Chriſti. (IIIa q. 35 a. 3 arg. 3)

Sed contra eſt quod dicitur Matth. I, Chriſti generatio ſic erat. Cum eſſet deſponſata mater Ieſu Maria Ioſeph, et cetera. (IIIa q. 35 a. 3 s. c.)

Reſpondeo dicendum quod beata virgo Maria eſt vera et naturalis mater Chriſti. Sicut enim ſupra dictum eſt, corpus Chriſti non eſt de caelo allatum, ſicut Valentinus haereticus poſuit, ſed de virgine matre ſumptum, et ex puriſſimis ſanguinibus eius formatum. Et hoc ſolum requiritur ad rationem matris, ut ex ſupra dictis patet. Unde beata virgo vere eſt mater Chriſti. (IIIa q. 35 a. 3 co.)

Ad primum ergo dicendum quod, ſicut ſupra dictum eſt, paternitas ſeu maternitas et filiatio non competunt in quacumque generatione ſed in ſola generatione viventium. Et ideo, ſi aliqua inanimata ex aliqua materia fiant, non propter hoc conſequitur in eis relatio maternitatis et filiationis, ſed ſolum in generatione viventium, quae proprie nativitas dicitur. (IIIa q. 35 a. 3 ad 1)

Ad ſecundum dicendum quod, ſicut Damaſcenus dicit, in III libro, nativitas temporalis, qua Chriſtus eſt natus propter noſtram ſalutem, eſt quodammodo ſecundum nos, quoniam natus eſt homo ex muliere, et tempore conceptionis debito, ſuper nos autem, quoniam non ex ſemine, ſed ex ſancto ſpiritu et ſancta virgine, ſuper legem conceptionis. Sic igitur ex parte matris nativitas illa fuit naturalis, ſed ex parte operationis ſpiritus ſancti fuit miraculoſa. Unde beata virgo eſt vera et naturalis mater Chriſti. (IIIa q. 35 a. 3 ad 2)

Ad tertium dicendum quod, ſicut ſupra dictum eſt, reſolutio ſeminis feminae non pertinet ad neceſſitatem conceptus. Et ideo reſolutio ſeminis non ex neceſſitate requiritur ad matrem. (IIIa q. 35 a. 3 ad 3)

Articulus 4.
Moet de H. Maagd Moeder Gods worden genoemd?

Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!

Ad quartum ſic proceditur. Videtur quod beata virgo non debeat dici mater Dei. Non enim eſt dicendum circa divina myſteria niſi quod ex ſacra Scriptura habetur. Sed nunquam in ſacra Scriptura legitur quod ſit mater aut genitrix Dei, ſed quod ſit mater Chriſti, aut mater pueri, ut patet Matth. I. Ergo non eſt dicendum quod beata virgo ſit mater Dei. (IIIa q. 35 a. 4 arg. 1)

Praeterea, Chriſtus dicitur Deus ſecundum divinam naturam. Sed divina natura non accepit initium eſſendi ex virgine. Ergo beata virgo non eſt dicenda mater Dei. (IIIa q. 35 a. 4 arg. 2)

Praeterea, hoc nomen Deus communiter praedicatur de patre et filio et ſpiritu ſancto. Si ergo beata virgo eſt mater Dei, videtur ſequi quod beata virgo ſit mater patris et filii et ſpiritus ſancti, quod eſt inconveniens. Non ergo beata virgo debet dici mater Dei. (IIIa q. 35 a. 4 arg. 3)

Sed contra eſt quod in capitulis Cyrilli, approbatis in Epheſina ſynodo, legitur, ſi quis non confitetur Deum eſſe ſecundum veritatem Emmanuel, et propter hoc Dei genitricem ſanctam virginem, genuit enim carnaliter carnem factam ex Deo verbum, anathema ſit. (IIIa q. 35 a. 4 s. c.)

Reſpondeo dicendum quod, ſicut ſupra dictum eſt, omne nomen ſignificans in concreto naturam aliquam, poteſt ſupponere pro qualibet hypoſtaſi illius naturae. Cum autem unio incarnationis ſit facta in hypoſtaſi, ſicut ſupra dictum eſt, manifeſtum eſt quod hoc nomen Deus poteſt ſupponere pro hypoſtaſi habente humanam naturam et divinam. Et ideo quidquid convenit divinae naturae et humanae, poteſt attribui illi perſonae, ſive ſecundum quod pro ea ſupponit nomen ſignificans divinam naturam; ſive ſecundum quod pro ea ſupponit nomen ſignificans humanam naturam. Concipi autem et naſci perſonae attribuitur et hypoſtaſi ſecundum naturam illam in qua concipitur et naſcitur. Cum igitur in ipſo principio conceptionis fuerit humana natura aſſumpta a divina perſona, ſicut praedictum eſt, conſequens eſt quod vere poſſet dici Deum eſſe conceptum et natum de virgine. Ex hoc autem dicitur aliqua mulier alicuius mater, quod eum concepit et genuit. Unde conſequens eſt quod beata virgo vere dicatur mater Dei. Solum enim ſic negari poſſet beatam virginem eſſe matrem Dei, ſi vel humanitas prius fuiſſet ſubiecta conceptioni et nativitati quam homo ille fuiſſet filius Dei, ſicut Photinus poſuit, vel humanitas non fuiſſet aſſumpta in unitatem perſonae vel hypoſtaſis verbi Dei, ſicut poſuit Neſtorius. Utrumque autem horum eſt erroneum. Unde haereticum eſt negare beatam virginem eſſe matrem Dei. (IIIa q. 35 a. 4 co.)

Ad primum ergo dicendum quod haec fuit obiectio Neſtorii. Quae quidem ſolvitur ex hoc quod, licet non inveniatur expreſſe in Scriptura dictum quod beata virgo ſit mater Dei, invenitur tamen expreſſe in Scriptura quod Ieſus Chriſtus eſt verus Deus, ut patet I Ioan. ult.; et quod beata virgo eſt mater Ieſu Chriſti, ut patet Matth. I. Unde ſequitur ex neceſſitate ex verbis Scripturae quod ſit mater Dei. Dicitur etiam Rom. IX, quod ex Iudaeis eſt ſecundum carnem Chriſtus, qui eſt ſuper omnia Deus benedictus in ſaecula. Non autem eſt ex Iudaeis niſi mediante beata virgine. Unde ille qui eſt ſuper omnia Deus benedictus in ſaecula, eſt vere natus ex beata virgine ſicut ex ſua matre. (IIIa q. 35 a. 4 ad 1)

Ad ſecundum dicendum quod illa eſt obiectio Neſtorii. Sed Cyrillus, in quadam epiſtola contra Neſtorium, eam ſolvit ſic dicens, ſicut hominis anima cum proprio corpore naſcitur, et tanquam unum reputatur; et ſi voluerit dicere quiſpiam quia eſt genitrix carnis, non tamen et animae genitrix, nimis ſuperflue loquitur, tale aliquid geſtum percipimus in generatione Chriſti. Natum eſt enim ex Dei patris ſubſtantia Dei verbum, quia vero carnem aſſumpſit, neceſſe eſt confiteri quia natum eſt ſecundum carnem ex muliere. Dicendum eſt ergo quod beata virgo dicitur mater Dei, non quia ſit mater divinitatis, ſed quia perſonae habentis divinitatem et humanitatem eſt mater ſecundum humanitatem. (IIIa q. 35 a. 4 ad 2)

Ad tertium dicendum quod hoc nomen Deus, quamvis ſit commune tribus perſonis, tamen quandoque ſupponit pro ſola perſona patris, quandoque pro ſola perſona filii vel ſpiritus ſancti, ut ſupra habitum eſt. Et ita, cum dicitur, beata virgo eſt mater Dei hoc nomen Deus ſupponit pro ſola perſona filii incarnata. (IIIa q. 35 a. 4 ad 3)

Articulus 5.
Zijn er in Christus twee zoonschappen?

Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!

Ad quintum ſic proceditur. Videtur quod in Chriſto ſint duae filiationes. Nativitas enim eſt cauſa filiationis. Sed in Chriſto ſunt duae nativitates. Ergo etiam in Chriſto ſunt duae filiationes. (IIIa q. 35 a. 5 arg. 1)

Praeterea, filiatio, qua quis dicitur filius alicuius ut matris vel patris, dependet aliqualiter ab ipſo, quia eſſe relationis eſt ad aliud aliqualiter ſe habere; unde et, interempto uno relativorum, interimitur aliud. Sed filiatio aeterna, qua Chriſtus eſt filius Dei patris, non dependet a matre, quia nullum aeternum dependet a temporali. Ergo Chriſtus non eſt filius matris filiatione aeterna. Aut ergo nullo modo eſt filius eius, quod eſt contra praedicta, aut oportet quod ſit filius eius quadam alia filiatione temporali. Sunt ergo in Chriſto duae filiationes. (IIIa q. 35 a. 5 arg. 2)

Praeterea, unum relativorum ponitur in definitione alterius, ex quo patet quod unum relativorum ſpecificatur ex alio. Sed unum et idem non poteſt eſſe in diverſis ſpeciebus. Ergo impoſſibile videtur quod una et eadem relatio terminetur ad extrema omnino diverſa. Sed Chriſtus dicitur filius patris aeterni, et matris temporalis, qui ſunt termini omnino diverſi. Ergo videtur quod non poſſit eadem relatione Chriſtus dici filius patris et matris. Sunt ergo in Chriſto duae filiationes. (IIIa q. 35 a. 5 arg. 3)

Sed contra eſt quod, ſicut Damaſcenus dicit, in III libro, ea quae ſunt naturae, multiplicantur in Chriſto, non autem ea quae ſunt perſonae. Sed filiatio maxime pertinet ad perſonam, eſt enim proprietas perſonalis, ut patet ex his quae in prima parte dicta ſunt. Ergo in Chriſto eſt una tantum filiatio. (IIIa q. 35 a. 5 s. c.)

Reſpondeo dicendum quod circa hoc ſunt diverſae opiniones. Quidam enim, attendentes ad cauſam filiationis, quae eſt nativitas, ponunt in Chriſto duas filiationes, ſicut et duas nativitates. Alii vero, attendentes ad ſubiectum filiationis, quod eſt perſona vel hypoſtaſis, ponunt in Chriſto tantum unam filiationem, ſicut et unam hypoſtaſim vel perſonam. Unitas enim relationis vel eius pluralitas non attenditur ſecundum terminos, ſed ſecundum cauſam vel ſubiectum. Si enim ſecundum terminos attenditur, oporteret quod quilibet homo in ſe duas filiationes haberet, unam qua refertur ad patrem, et aliam qua refertur ad matrem. Sed recte conſideranti apparet eadem relatione referri unumquemque ad ſuum patrem et matrem, propter unitatem cauſae. Eadem enim nativitate homo naſcitur ex patre et matre, unde eadem relatione ad utrumque refertur. Et eadem ratio eſt de magiſtro qui docet multos diſcipulos eadem doctrina; et de domino qui gubernat diverſos ſubiectos eadem poteſtate. Si vero ſint diverſae cauſae ſpecie differentes, ex conſequenti videntur relationes ſpecie differre. Unde nihil prohibet plures tales relationes eidem ineſſe. Sicut, ſi aliquis eſt aliquorum magiſter in grammatica et aliorum in logica, alia eſt ratio magiſterii utriuſque, et ideo diverſis relationibus unus et idem homo poteſt eſſe magiſter vel diverſorum vel eorundem ſecundum diverſas doctrinas. Contingit autem quandoque quod aliquis habet relationem ad plures ſecundum diverſas cauſas, eiuſdem tamen ſpeciei, ſicut cum aliquis eſt pater diverſorum filiorum ſecundum diverſos generationis actus. Unde paternitas non poteſt ſpecie differre, cum actus generationum ſint iidem ſpecie. Et quia plures formae eiuſdem ſpeciei non poſſunt ſimul ineſſe eidem ſubiecto, non eſt poſſibile quod ſint plures paternitates in eo qui eſt pater plurium filiorum generatione naturali. Secus autem eſſet ſi eſſet pater unius generatione naturali, et alterius per adoptionem. Manifeſtum eſt autem quod non una et eadem nativitate Chriſtus eſt natus ex patre ab aeterno, et ex matre ex tempore. Nec nativitas eſt unius ſpeciei. Unde, quantum ad hoc, oporteret dicere in Chriſto eſſe diverſas filiationes, unam temporalem et aliam aeternam. Sed quia ſubiectum filiationis non eſt natura aut pars naturae, ſed ſolum perſona vel hypoſtaſis; in Chriſto autem non eſt hypoſtaſis vel perſona niſi aeterna, non poteſt in Chriſto eſſe aliqua filiatio niſi quae ſit in hypoſtaſi aeterna. Omnis autem relatio quae ex tempore de Deo dicitur, non ponit in ipſo Deo aeterno aliquid ſecundum rem, ſed ſecundum rationem tantum, ſicut in prima parte habitum eſt. Et ideo filiatio qua Chriſtus refertur ad matrem, non poteſt eſſe realis relatio, ſed ſolum ſecundum rationem. Et ſic quantum ad aliquid utraque opinio verum dicit. Nam ſi attendamus ad perfectas rationes filiationis, oportet dicere duas filiationes, ſecundum dualitatem nativitatum. Si autem attendamus ad ſubiectum filiationis, quod non poteſt eſſe niſi ſuppoſitum aeternum, non poteſt in Chriſto eſſe realiter niſi filiatio aeterna. Dicitur tamen relative filius ad matrem relatione quae cointelligitur relationi maternitatis ad Chriſtum. Sicut Deus dicitur dominus relatione quae cointelligitur reali relationi qua creatura ſubiicitur Deo. Et quamvis relatio dominii non ſit realis in Deo, tamen realiter eſt dominus, ex reali ſubiectione creaturae ad ipſum. Et ſimiliter Chriſtus dicitur realiter filius virginis matris ex relatione reali maternitatis ad Chriſtum. (IIIa q. 35 a. 5 co.)

Ad primum ergo dicendum quod nativitas temporalis cauſaret in Chriſto temporalem filiationem realem, ſi eſſet ibi ſubiectum huiuſmodi filiationis capax. Quod quidem eſſe non poteſt, ipſum enim ſuppoſitum aeternum non poteſt eſſe ſuſceptivum relationis temporalis, ut dictum eſt. Nec etiam poteſt dici quod ſit ſuſceptivum filiationis temporalis ratione humanae naturae, ſicut etiam et temporalis nativitatis, quia oporteret naturam humanam aliqualiter eſſe ſubiectam filiationi, ſicut eſt aliqualiter ſubiecta nativitati; cum enim Aethiops dicitur albus ratione dentis, oportet quod dens Aethiopis ſit albedinis ſubiectum. Natura autem humana nullo modo poteſt eſſe ſubiectum filiationis, quia haec relatio directe reſpicit perſonam. (IIIa q. 35 a. 5 ad 1)

Ad ſecundum dicendum quod filiatio aeterna non dependet a matre temporali, ſed huic filiationi aeternae cointelligitur quidam reſpectus temporalis dependens a matre, ſecundum quem Chriſtus dicitur filius matris. (IIIa q. 35 a. 5 ad 2)

Ad tertium dicendum quod unum et ens ſe conſequuntur, ut dicitur in IV Metaphys. Et ideo, ſicut contingit quod in uno extremorum relatio ſit quoddam ens, in alio autem non ſit ens, ſed ratio tantum, ſicut de ſcibili et ſcientia philoſophus dicit, in V Metaphys., ita etiam contingit quod ex parte unius extremi eſt una relatio, ex parte autem alterius extremi ſunt multae relationes. Sicut in hominibus ex parte parentum invenitur duplex relatio, una paternitatis et alia maternitatis, quae ſunt ſpecie differentes, propter hoc quod alia ratione pater, et alia mater eſt generationis principium (ſi vero eſſent plures eadem ratione principium unius actionis, puta cum multi ſimul trahunt navem, in omnibus eſſet una et eadem relatio), ex parte autem prolis eſt una ſola filiatio ſecundum rem, ſed duplex ſecundum rationem, inquantum correſpondet utrique relationi parentum ſecundum duos reſpectus intellectus. Et ſic etiam quantum ad aliquid in Chriſto eſt tantum una filiatio realis, quae reſpicit patrem aeternum, eſt tamen ibi alius reſpectus temporalis, qui reſpicit matrem temporalem. (IIIa q. 35 a. 5 ad 3)

Articulus 6.
Werd Christus zonder barensweeën geboren?

Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!

Ad ſextum ſic proceditur. Videtur quod Chriſtus non fuerit natus ſine dolore matris. Sicut enim mors hominum ſubſecuta eſt ex peccato primorum parentum, ſecundum illud Gen. II, quacumque die comederitis, morte moriemini; ita etiam dolor partus, ſecundum illud Gen. III, in dolore paries filios. Sed Chriſtus mortem ſubire voluit. Ergo videtur quod pari ratione eius partus eſſe debuerit cum dolore. (IIIa q. 35 a. 6 arg. 1)

Praeterea, finis proportionatur principio. Sed finis vitae Chriſti fuit cum dolore, ſecundum illud Iſaiae LIII, vere dolores noſtros ipſe tulit. Ergo videtur quod etiam in ſua nativitate fuerit dolor partus. (IIIa q. 35 a. 6 arg. 2)

Praeterea, in libro de ortu ſalvatoris narratur quod ad Chriſti nativitatem obſtetrices occurrerunt, quae videntur neceſſariae parienti propter dolorem. Ergo videtur quod beata virgo peperit cum dolore. (IIIa q. 35 a. 6 arg. 3)

Sed contra eſt quod Auguſtinus dicit, in ſermone de nativitate, alloquens virginem matrem, nec in conceptione, inquit, inventa es ſine pudore, nec in partu inventa es cum dolore. (IIIa q. 35 a. 6 s. c.)

Reſpondeo dicendum quod dolor parientis cauſatur ex apertione meatuum per quos proles egreditur. Dictum eſt autem ſupra quod Chriſtus eſt egreſſus ex clauſo utero matris, et ſic nulla apertio meatuum ibi fuit. Et propter hoc in illo partu nullus fuit dolor, ſicut nec aliqua corruptio, ſed fuit ibi maxima iucunditas, ex hoc quod homo Deus natus eſt in mundum, ſecundum illud Iſaiae XXXV, germinans germinabit ſicut lilium, et exultabit laetabunda et laudans. (IIIa q. 35 a. 6 co.)

Ad primum ergo dicendum quod dolor partus conſequitur in muliere commixtionem virilem. Unde Gen. III, poſtquam dictum eſt, in dolore paries, ſubditur, et ſub viri poteſtate eris. Sed, ſicut dicit Auguſtinus, in ſermone de aſſumptione beatae virginis, ab hac ſententia excipitur virgo mater Dei, quae, quia ſine peccati colluvione et ſine virilis admixtionis detrimento Chriſtum ſuſcepit, ſine dolore genuit, ſine integritatis violatione, pudore virginitatis integra permanſit. Chriſtus autem mortem ſuſcepit ſpontanea voluntate, ut pro nobis ſatisfaceret, non quaſi ex neceſſitate illius ſententiae, quia ipſe mortis debitor non erat. (IIIa q. 35 a. 6 ad 1)

Ad ſecundum dicendum quod, ſicut Chriſtus moriendo deſtruxit mortem noſtram, ita ſuo dolore nos a doloribus liberavit, et ita mori voluit cum dolore. Sed dolor parientis matris non pertinebat ad Chriſtum, qui pro peccatis noſtris ſatisfacere veniebat. Et ideo non oportuit quod mater eius pareret cum dolore. (IIIa q. 35 a. 6 ad 2)

Ad tertium dicendum quod Luc. II dicitur quod beata virgo ipſamet puerum, quem pepererat, pannis involvit et poſuit in praeſepio. Et ex hoc oſtenditur narratio huius libri, qui eſt apocryphus, eſſe falſa. Unde Hieronymus dicit, contra Helvidium, nulla ibi obſtetrix, nulla muliercularum ſedulitas interceſſit. Et mater et obſtetrix fuit. Pannis, inquit, involvit infantem, et poſuit in praeſepio. Quae ſententia apocryphorum deliramenta convincit. (IIIa q. 35 a. 6 ad 3)

Articulus 7.
Had Christus in Bethlehem moeten geboren worden?

Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!

Ad ſeptimum ſic proceditur. Videtur quod Chriſtus non debuit in Bethlehem naſci. Dicitur enim Iſaiae II, de Sion exibit lex, et verbum domini de Ieruſalem. Sed Chriſtus eſt vere verbum Dei. Ergo de Ieruſalem debuit prodire in mundum. (IIIa q. 35 a. 7 arg. 1)

Praeterea, Matth. II dicitur ſcriptum eſſe de Chriſto quod Nazaraeus vocabitur, quod ſumitur ex eo quod ſcribitur Iſaiae XI, flos de radice eius aſcendet; Nazareth enim flos interpretatur. Sed maxime aliquis denominatur a loco ſuae nativitatis. Ergo videtur quod in Nazareth naſci debuerit, ubi etiam fuit conceptus et nutritus. (IIIa q. 35 a. 7 arg. 2)

Praeterea, ad hoc dominus natus eſt in mundo ut veritatis fidem annuntiaret, ſecundum illud Ioan. XVIII, in hoc natus ſum, et ad hoc veni in mundum, ut teſtimonium perhibeam veritati. Sed hoc facilius fieri potuiſſet ſi natus fuiſſet in civitate Romana, quae tunc dominatum orbis habebat, unde et Paulus, Romanis ſcribens, dicit, Rom. I, fides veſtra annuntiatur univerſo mundo. Ergo videtur quod non debuit naſci in Bethlehem. (IIIa q. 35 a. 7 arg. 3)

Sed contra eſt quod dicitur Mich. V, et tu, Bethlehem Ephrata, ex te mihi egredietur qui ſit dominator in Iſrael. (IIIa q. 35 a. 7 s. c.)

Reſpondeo dicendum quod Chriſtus in Bethlehem naſci voluit duplici ratione. Primo quidem, quia factus eſt ex ſemine David ſecundum carnem, ut dicitur Rom. I, cui etiam fuerat facta repromiſſio ſpecialis de Chriſto, ſecundum illud II Reg. XXIII, dixit vir cui conſtitutum de Chriſto Dei Iacob. Et ideo in Bethlehem, de qua natus fuit David, naſci voluit, ut ex ipſo loco nativitatis promiſſio ei facta impleta oſtenderetur. Et hoc deſignat Evangeliſta dicens, eo quod eſſet de domo et familia David. Secundo quia, ut Gregorius dicit, in homilia, Bethlehem domus panis interpretatur. Ipſe Chriſtus eſt qui ait, ego ſum panis vivus, qui de caelo deſcendi. (IIIa q. 35 a. 7 co.)

Ad primum ergo dicendum quod, ſicut David in Bethlehem natus eſt, ita etiam Ieruſalem elegit ut in ea ſedem regni conſtitueret, et templum Dei ibi aedificaret, et ſic Ieruſalem eſſet civitas ſimul regalis et ſacerdotalis. Sacerdotium autem Chriſti, et eius regnum, praecipue conſummatum eſt in eius paſſione. Et ideo convenienter Bethlehem elegit nativitati, Ieruſalem vero paſſioni. Simul etiam per hoc hominum gloriam confutavit, qui gloriantur de hoc quod ex civitatibus nobilibus originem ducunt, in quibus etiam praecipue volunt honorari. Chriſtus autem e converſo in civitate ignobili naſci voluit, et in civitate nobili pati opprobrium. (IIIa q. 35 a. 7 ad 1)

Ad ſecundum dicendum quod Chriſtus florere voluit ſecundum virtuoſam converſationem, non ſecundum carnis originem. Et ideo in civitate Nazareth educari voluit et nutriri. In Bethlehem autem voluit quaſi peregre naſci, quia, ut Gregorius dicit, per humanitatem quam aſſumpſerat, quaſi in alieno naſcebatur, non ſecundum poteſtatem, ſed ſecundum naturam. Et, ut etiam Beda dicit, per hoc quod in diverſorio loco eget, nobis multas manſiones in domo patris ſui praepararet. (IIIa q. 35 a. 7 ad 2)

Ad tertium dicendum quod, ſicut dicitur in quodam ſermone Epheſini Concilii, ſi maximam Romam elegiſſet civitatem, propter potentiam civium mutationem orbis terrarum putarent. Si filius fuiſſet imperatoris, poteſtati utilitatem adſcriberent. Sed ut divinitas cognoſceretur orbem transformaſſe terrarum, pauperculam elegit matrem, pauperiorem patriam. Elegit autem Deus infirma mundi ut confundat fortia, ſicut dicitur I Cor. I. Et ideo, ut ſuam poteſtatem magis oſtenderet, in ipſa Roma, quae caput orbis erat, ſtatuit caput Eccleſiae ſuae, in ſignum perfectae victoriae, ut exinde fides derivaretur ad univerſum mundum, ſecundum illud Iſaiae XXVI, civitatem ſublimem humiliabit, et conculcabit eam pes pauperis, ideſt Chriſti, greſſus egenorum, ideſt apoſtolorum Petri et Pauli. (IIIa q. 35 a. 7 ad 3)

Articulus 8.
Werd Christus op de gepaste tijd geboren?

Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!

Ad octavum ſic proceditur. Videtur quod Chriſtus non fuerit congruo tempore natus. Ad hoc enim Chriſtus venerat ut ſuos in libertatem revocaret. Natus eſt autem tempore ſervitutis, quo ſcilicet totus orbis praecepto Auguſti deſcribitur, quaſi tributarius factus, ut habetur Luc. II. Ergo videtur quod non congruo tempore Chriſtus fuerit natus. (IIIa q. 35 a. 8 arg. 1)

Praeterea, promiſſiones de Chriſto naſcituro non gentilibus fuerant factae, ſecundum illud Rom. IX, quorum ſunt promiſſa. Sed Chriſtus natus eſt tempore quo rex alienigena dominabatur, ſicut patet Matth. II, cum natus eſſet Ieſus in diebus Herodis regis. Ergo videtur quod non fuerit congruo tempore natus. (IIIa q. 35 a. 8 arg. 2)

Praeterea, tempus praeſentiae Chriſti in mundo diei comparatur, propter id quod ipſe eſt lux mundi, unde ipſe dicit, Ioan. IX, me oportet operari opera eius qui miſit me, donec dies eſt. Sed in aeſtate ſunt dies longiores quam in hieme. Ergo, cum natus fuerit in profundo hiemis octo Kalendas Ianuarii, videtur quod non fuerit convenienti tempore natus. (IIIa q. 35 a. 8 arg. 3)

Sed contra eſt quod dicitur Galat. IV, cum venit plenitudo temporis, miſit Deus filium ſuum, factum ex muliere, factum ſub lege. (IIIa q. 35 a. 8 s. c.)

Reſpondeo dicendum quod haec eſt differentia inter Chriſtum et alios homines, quod alii homines naſcuntur ſubiecti neceſſitati temporis, Chriſtus autem, tanquam dominus et conditor omnium temporum, elegit ſibi tempus in quo naſceretur, ſicut et matrem et locum. Et quia quae a Deo ſunt ordinata ſunt, et convenienter diſpoſita, conſequens eſt quod convenientiſſimo tempore Chriſtus naſceretur. (IIIa q. 35 a. 8 co.)

Ad primum ergo dicendum quod Chriſtus venerat nos in ſtatum libertatis reducere de ſtatu ſervitutis. Et ideo, ſicut mortalitatem noſtram ſuſcepit ut nos ad vitam reduceret, ita, ut Beda dicit, eo tempore dignatus eſt incarnari quo, mox natus, cenſu Caeſaris adſcriberetur atque, ob noſtri liberationem, ipſe ſervitio ſubderetur. Tempore etiam illo, quo totus orbis ſub uno principe vivebat, maxime pax fuit in mundo. Et ideo decebat ut illo tempore Chriſtus naſceretur, qui eſt pax noſtra, faciens utraque unum, ut dicitur Ephes. II. Unde Hieronymus dicit, ſuper Iſaiam, veteres revolvamus hiſtorias, et inveniemus uſque ad vigeſimum octavum annum Caeſaris Auguſti in toto orbe terrarum fuiſſe diſcordiam, orto autem domino, omnia bella ceſſaverunt, ſecundum illud Iſaiae II, non levabit gens contra gentem gladium. Congruebat etiam ut illo tempore quo unus princeps dominabatur in mundo, Chriſtus naſceretur, qui venerat ſuos congregare in unum, ut eſſet unum ovile et unus paſtor, ut dicitur Ioan. X. (IIIa q. 35 a. 8 ad 1)

Ad ſecundum dicendum quod Chriſtus regis alienigenae tempore naſci voluit, ut impleretur prophetia Iacob dicentis, Gen. penult., non auferetur ſceptrum de Iuda, et dux de femore eius, donec veniat qui mittendus eſt. Quia, ut Chryſoſtomus dicit, ſuper Matth., quandiu Iudaica gens ſub Iudaicis regibus, quamvis peccatoribus, tenebatur, prophetae mittebantur ad remedium eius. Nunc autem, quando lex Dei ſub poteſtate regis iniqui tenebatur, naſcitur Chriſtus, quia magna et deſperabilis infirmitas medicum artificioſiorem quaerebat. (IIIa q. 35 a. 8 ad 2)

Ad tertium dicendum quod, ſicut dicitur in libro de quaeſt. novi et Vet. Teſt., tunc Chriſtus naſci voluit, quando lux diei crementum incipit accipere, ut oſtenderetur quod ipſe venerat ut homines creſcerent in lucem divinam, ſecundum illud Luc. I, illuminare his qui in tenebris et umbra mortis ſedent. Similiter etiam aſperitatem hiemis elegit ad nativitatem, ut ex tunc carnis afflictionem pateretur pro nobis. (IIIa q. 35 a. 8 ad 3)