Tertia Pars. Quaestio 37.
Over de besnijdenis van Christus en over de andere wettelijke voorschriften, die men het kind Christus liet nakomen .

Prooemium

Deinde conſiderandum eſt de circumciſione Chriſti. Et quia circumciſio eſt quaedam profeſſio legis obſervandae, ſecundum illud Galat. V, teſtificor omni homini circumcidenti ſe, quoniam debitor eſt univerſae legis faciendae, ſimul cum hoc quaerendum eſt de aliis legalibus circa puerum Chriſtum obſervatis. Unde quaeruntur quatuor. Primo, de eius circumciſione. Secundo, de nominis impoſitione. Tertio, de eius oblatione. Quarto, de matris purgatione. (IIIa q. 37 pr.)

Articulus 1.
Had Christus besneden moeten worden?

Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!

Ad primum ſic proceditur. Videtur quod Chriſtus non debuerit circumcidi. Veniente enim veritate, ceſſat figura. Sed circumciſio fuit Abrahae praecepta in ſignum foederis quod erat de ſemine naſcituro, ut patet Gen. XVII. Hoc autem foedus fuit in Chriſti nativitate completum. Ergo circumciſio ſtatim ceſſare debuit. (IIIa q. 37 a. 1 arg. 1)

Praeterea, omnis Chriſti actio noſtra eſt inſtructio, unde dicitur Ioan. XIII, exemplum dedi vobis, ut, quemadmodum ego feci vobis, ita et vos faciatis. Sed nos non debemus circumcidi, ſecundum illud Galat. V, ſi circumcidimini, Chriſtus vobis nihil proderit. Ergo videtur quod nec Chriſtus debuit circumcidi. (IIIa q. 37 a. 1 arg. 2)

Praeterea, circumciſio eſt ordinata in remedium originalis peccati. Sed Chriſtus non contraxit originale peccatum, ut ex ſupra dictis patet. Ergo Chriſtus non debuit circumcidi. (IIIa q. 37 a. 1 arg. 3)

Sed contra eſt quod dicitur Luc. II, poſtquam conſummati ſunt dies octo, ut circumcideretur puer. (IIIa q. 37 a. 1 s. c.)

Reſpondeo dicendum quod pluribus de cauſis Chriſtus debuit circumcidi. Primo quidem, ut oſtendat veritatem carnis humanae, contra Manichaeum, qui dixit eum habuiſſe corpus phantaſticum; et contra Apollinarium, qui dixit corpus Chriſti eſſe divinitati conſubſtantiale; et contra Valentinum, qui dixit Chriſtum corpus de caelo attuliſſe. Secundo, ut approbaret circumciſionem, quam olim Deus inſtituerat. Tertio, ut comprobaret ſe eſſe de genere Abrahae, qui circumciſionis mandatum acceperat in ſignum fidei quam de ipſo habuerat. Quarto, ut Iudaeis excuſationem tolleret ne eum reciperent, ſi eſſet incircumciſus. Quinto, ut obedientiae virtutem nobis ſuo commendaret exemplo. Unde et octava die circumciſus eſt, ſicut erat in lege praeceptum. Sexto, ut qui in ſimilitudinem carnis peccati advenerat, remedium quo caro peccati conſueverat mundari, non reſpueret. Septimo, ut, legis onus in ſe ſuſtinens, alios a legis onere liberaret, ſecundum illud Galat. IV, miſit Deus filium ſuum factum ſub lege, ut eos qui ſub lege erant redimeret. (IIIa q. 37 a. 1 co.)

Ad primum ergo dicendum quod circumciſio, per remotionem carnalis pelliculae in membro generationis facta, ſignificabat ſpoliationem vetuſtae generationis. A qua quidem vetuſtate liberamur per paſſionem Chriſti. Et ideo veritas huius figurae non fuit plene impleta in Chriſti nativitate, ſed in eius paſſione, ante quam circumciſio ſuam virtutem et ſtatum habebat. Et ideo decuit Chriſtum, ante ſuam paſſionem, tanquam filium Abrahae, circumcidi. (IIIa q. 37 a. 1 ad 1)

Ad ſecundum dicendum quod Chriſtus circumciſionem ſuſcepit eo tempore quo erat ſub praecepto. Et ideo ſua actio in hoc eſt nobis imitanda, ut obſervemus ea quae ſunt noſtro tempore in praecepto. Quia unicuique negotio eſt tempus et opportunitas, ut dicitur Eccle. VIII. Et praeterea, ut Origenes dicit, ſicut mortui ſumus cum illo moriente, et conſurreximus Chriſto reſurgenti, ita circumciſi ſumus ſpirituali circumciſione per Chriſtum. Et ideo carnali circumciſione non indigemus. Et hoc eſt quod apoſtolus dicit, Coloſs. II, in quo, ſcilicet Chriſto, circumciſi eſtis circumciſione non manu facta in exſpoliatione corporis carnis, ſed in circumciſione domini noſtri Ieſu Chriſti. (IIIa q. 37 a. 1 ad 2)

Ad tertium dicendum quod, ſicut Chriſtus propria voluntate mortem noſtram ſuſcepit, quae eſt effectus peccati, nullum in ſe habens peccatum, ut nos a morte liberaret, et ſpiritualiter nos faceret mori peccato; ita etiam circumciſionem, quae eſt remedium originalis peccati, ſuſcepit abſque hoc quod haberet originale peccatum, ut nos a legis iugo liberaret, et ut in nobis ſpiritualem circumciſionem efficeret; ut ſcilicet, ſuſcipiendo figuram, impleret veritatem. (IIIa q. 37 a. 1 ad 3)

Articulus 2.
Was het wel passend, dat men Christus een naam gegeven heeft?

Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!

Ad ſecundum ſic proceditur. Videtur quod inconvenienter fuerit Chriſto nomen impoſitum. Veritas enim evangelica debet praenuntiationi propheticae reſpondere. Sed prophetae aliud nomen de Chriſto praenuntiaverunt, dicitur enim Iſaiae VII, ecce, virgo concipiet et pariet filium, et vocabitur nomen eius Emmanuel; et VIII, voca nomen eius, accelera, ſpolia detrahe, feſtina praedari; et IX, vocabitur nomen eius, admirabilis, conſiliarius, Deus, fortis, pater futuri ſaeculi, princeps pacis; et Zach. VI dicitur, ecce vir, oriens nomen eius. Ergo inconvenienter vocatum eſt nomen eius Ieſus. (IIIa q. 37 a. 2 arg. 1)

Praeterea, Iſaiae LXII dicitur, vocabitur tibi nomen novum, quod os domini nominavit. Sed hoc nomen Ieſus non eſt nomen novum, ſed pluribus fuit in veteri teſtamento impoſitum, ut patet etiam ex ipſa genealogia Chriſti, Luc. III. Ergo videtur quod inconvenienter vocatum eſt nomen eius Ieſus. (IIIa q. 37 a. 2 arg. 2)

Praeterea, hoc nomen Ieſus ſalutem ſignificat, ut patet per id quod dicitur Matth. I, pariet filium, et vocabis nomen eius Ieſum, ipſe enim ſalvum faciet populum ſuum a peccatis eorum. Sed ſalus per Chriſtum non eſt facta ſolum in circumciſione, ſed etiam in praeputio, ut patet per apoſtolum, Rom. IV. Inconvenienter ergo hoc nomen fuit Chriſto impoſitum in ſua circumciſione. (IIIa q. 37 a. 2 arg. 3)

Sed contra eſt auctoritas Scripturae, in qua dicitur, Luc. II, quod, poſtquam conſummati ſunt dies octo, ut circumcideretur puer, vocatum eſt nomen eius Ieſus. (IIIa q. 37 a. 2 s. c.)

Reſpondeo dicendum quod nomina debent proprietatibus rerum reſpondere. Et hoc patet in nominibus generum et ſpecierum, prout dicitur IV Metaphys., ratio enim quam ſignificat nomen, eſt definitio, quae deſignat propriam rei naturam. Nomina autem ſingularium hominum ſemper imponuntur ab aliqua proprietate eius cui nomen imponitur. Vel a tempore, ſicut imponuntur nomina aliquorum ſanctorum his qui in eorum feſtis naſcuntur. Vel a cognatione, ſicut cum filio imponitur nomen patris, vel alicuius de cognatione eius; ſicut propinqui Ioannis Baptiſtae volebant eum vocare nomine patris ſui Zachariam, non autem Ioannem, quia nullus erat in cognatione eius qui vocaretur hoc nomine, ut dicitur Luc. I. Vel etiam ab eventu, ſicut Ioſeph vocavit primogenitum ſuum Manaſſen, dicens, obliviſci me fecit Deus omnium laborum meorum, Gen. XLI. Vel etiam ex aliqua qualitate eius cui nomen imponitur, ſicut Gen. XXV dicitur quod, quia qui primo egreſſus eſt de utero matris, rufus erat, et totus in morem pellis hiſpidus, vocatum eſt nomen eius Eſau, quod interpretatur rubeus. Nomina autem quae imponuntur divinitus aliquibus, ſemper ſignificant aliquod gratuitum donum eis divinitus datum, ſicut Gen. XVII dictum eſt Abrahae, appellaberis Abraham, quia patrem multarum gentium conſtitui te; et Matth. XVI dictum eſt Petro, tu es Petrus, et ſuper hanc petram aedificabo Eccleſiam meam. Quia igitur homini Chriſto hoc munus gratiae collatum erat ut per ipſum omnes ſalvarentur, ideo convenienter vocatum eſt nomen eius Ieſus, ideſt ſalvator, Angelo hoc nomen praenuntiante non ſolum matri, ſed etiam Ioſeph, quia erat futurus eius nutritius. (IIIa q. 37 a. 2 co.)

Ad primum ergo dicendum quod in omnibus illis nominibus quodammodo ſignificatur hoc nomen Ieſus, quod eſt ſignificativum ſalutis. Nam in hoc quod dicitur Emmanuel, quod interpretatur, nobiſcum Deus, deſignatur cauſa ſalutis, quae eſt unio divinae et humanae naturae in perſona filii Dei, per quam factum eſt ut Deus eſſet nobiſcum. Per hoc autem quod dicitur, voca nomen eius, accelera, ſpolia detrahe, etc., deſignatur a quo nos ſalvaverit, quia a Diabolo, cuius ſpolia abſtulit, ſecundum illud Coloſs. II, exſpolians principatus et poteſtates, traduxit confidenter. In hoc autem quod dicitur, vocabitur nomen eius admirabilis, etc., deſignatur via et terminus noſtrae ſalutis, inquantum ſcilicet admirabili divinitatis conſilio et virtute, ad haereditatem futuri ſaeculi perducimur, in quo erit pax perfecta filiorum Dei, ſub ipſo principe Deo. Quod vero dicitur, ecce vir, oriens nomen eius, ad idem refertur ad quod primum, ſcilicet ad incarnationis myſterium, ſecundum quod exortum eſt in tenebris lumen rectis corde. (IIIa q. 37 a. 2 ad 1)

Ad ſecundum dicendum quod his qui fuerunt ante Chriſtum potuit convenire hoc nomen Ieſus ſecundum aliquam aliam rationem, puta quia aliquam particularem et temporalem ſalutem attulerunt. Sed ſecundum rationem ſpiritualis et univerſalis ſalutis, hoc nomen eſt proprium Chriſto. Et ſecundum hoc dicitur eſſe novum. (IIIa q. 37 a. 2 ad 2)

Ad tertium dicendum quod, ſicut Gen. XVII legitur, ſimul Abraham ſuſcepit impoſitionem nominis a Deo, et circumciſionis mandatum. Et ideo apud Iudaeos conſuetum erat ut ipſo die circumciſionis nomina pueris imponerentur, quaſi ante circumciſionem perfectum eſſe non habuerint, ſicut etiam nunc pueris in Baptiſmo nomina imponuntur. Unde ſuper illud Proverb. IV, ego filius fui patris mei, tenellus et unigenitus coram matre mea, dicit Gloſſa, quare Salomon ſe unigenitum coram matre vocat, quem fratrem uterinum praeceſſiſſe Scriptura teſtatur, niſi quia ille mox natus ſine nomine, quaſi nunquam eſſet, de vita deceſſit? Et ideo Chriſtus, ſimul cum fuit circumciſus, nominis impoſitionem accepit. (IIIa q. 37 a. 2 ad 3)

Articulus 3.
Paste het wel, dat Christus in den tempel werd opgedragen?

Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!

Ad tertium ſic proceditur. Videtur quod inconvenienter fuerit Chriſtus in templo oblatus. Dicitur enim Exod. XIII, ſanctifica mihi omne primogenitum quod aperit vulvam in filiis Iſrael. Sed Chriſtus exivit de clauſo virginis utero, et ita matris vulvam non aperuit. Ergo Chriſtus ex hac lege non debuit in templo offerri. (IIIa q. 37 a. 3 arg. 1)

Praeterea, illud quod eſt ſemper praeſens alicui, non poteſt ei praeſentari. Sed Chriſti humanitas ſemper fuit Deo maxime praeſens, utpote ei ſemper coniuncta in unitate perſonae. Ergo non oportuit quod coram domino ſiſteretur. (IIIa q. 37 a. 3 arg. 2)

Praeterea, Chriſtus eſt hoſtia principalis, ad quam omnes hoſtiae veteris legis referuntur ſicut figura ad veritatem. Sed hoſtiae non debet eſſe alia hoſtia. Ergo non fuit conveniens ut pro Chriſto alia hoſtia offerretur. (IIIa q. 37 a. 3 arg. 3)

Praeterea, inter legales hoſtias praecipue fuit agnus, qui erat iuge ſacrificium, ut habetur Num. XXVIII. Unde etiam Chriſtus dicitur agnus, Ioan. I, ecce agnus Dei. Magis ergo fuit conveniens quod pro Chriſto offerretur agnus quam par turturum vel duo pulli columbarum. (IIIa q. 37 a. 3 arg. 4)

Sed in contrarium eſt auctoritas Scripturae, quae hoc factum eſſe teſtatur, Luc. II. (IIIa q. 37 a. 3 s. c.)

Reſpondeo dicendum quod, ſicut dictum eſt, Chriſtus voluit ſub lege fieri, ut eos qui ſub lege erant redimeret, et ut iuſtificatio legis in ſuis membris ſpiritualiter impleretur. De prole autem nata duplex praeceptum in lege traditur. Unum quidem generale quantum ad omnes, ut ſcilicet, completis diebus purificationis matris, offerretur ſacrificium pro filio ſive pro filia, ut habetur Levit. XII. Et hoc quidem ſacrificium erat et ad expiationem peccati, in quo proles erat concepta et nata, et etiam ad conſecrationem quandam ipſius, quia tunc primo praeſentabatur in templo. Et ideo aliquid offerebatur in holocauſtum, et aliquid pro peccato. Aliud autem praeceptum erat ſpeciale in lege de primogenitis tam in hominibus quam in iumentis, ſibi enim dominus deputaverat omne primogenitum in Iſrael, pro eo quod, ad liberationem populi Iſrael, percuſſerat primogenita Aegypti ab homine uſque ad pecus, primogenitis filiorum Iſrael reſervatis. Et hoc mandatum ponitur Exod. XIII. In quo etiam praefigurabatur Chriſtus, qui eſt primogenitus in multis fratribus, ut dicitur Rom. VIII. Quia igitur Chriſtus, ex muliere natus, erat primogenitus; et voluit fieri ſub lege, haec duo Evangeliſta Lucas circa eum fuiſſe obſervata oſtendit. Primo quidem, id quod pertinet ad primogenitos, cum dicit, tulerunt illum in Ieruſalem, ut ſiſterent eum domino, ſicut ſcriptum eſt in lege domini, quia omne maſculinum adaperiens vulvam ſanctum domino vocabitur. Secundo, id quod pertinet communiter ad omnes, cum dicit, et ut darent hoſtiam, ſecundum quod dictum erat in lege domini, par turturum aut duos pullos columbarum. (IIIa q. 37 a. 3 co.)

Ad primum ergo dicendum quod, ſicut Gregorius Nyſſenus dicit, illud legis praeceptum in ſolo incarnato Deo ſingulariter et ab aliis differenter impleri videtur. Ipſe namque ſolus, ineffabiliter conceptus ac incomprehenſibiliter editus, virginalem uterum aperuit, non antea connubio reſeratum, ſervans et poſt partum inviolabiliter ſignaculum caſtitatis. Unde quod dicit, aperiens vulvam, deſignat quod nihil antea inde intraverat vel exiverat. Et per hoc etiam ſpecialiter dicitur maſculinus, quia nihil de femineitate culpae portavit. Singulariter etiam ſanctus, qui terrenae contagia corruptelae, immaculati partus novitate, non ſenſit. (IIIa q. 37 a. 3 ad 1)

Ad ſecundum dicendum quod, ſicut filius Dei non propter ſeipſum factus eſt homo et circumciſus in carne, ſed ut nos per gratiam faceret deos, et ut ſpiritualiter circumcidamur; ſic propter nos ſiſtitur domino, ut diſcamus Deo praeſentare noſipſos. Et hoc poſt circumciſionem eius factum eſt, ut oſtendat neminem niſi circumciſum vitiis, dignum eſſe divinis conſpectibus. (IIIa q. 37 a. 3 ad 2)

Ad tertium dicendum quod propter hoc ipſum voluit hoſtias legales pro ſe offerri, qui erat vera hoſtia, ut figura veritati coniungeretur, et per veritatem figura approbaretur, contra illos qui Deum legis negant a Chriſto fuiſſe in Evangelio praedicatum. Non enim putandum eſt, ut Origenes dicit, quod filium ſuum bonus Deus ſub lege inimici fecerit, quam ipſe non dederat. (IIIa q. 37 a. 3 ad 3)

Ad quartum dicendum quod Levit. XII praecipitur ut qui poſſent, agnum pro filio aut filia, ſimul et turturem ſive columbam offerrent, qui vero non ſufficerent ad offerendum agnum, duos turtures aut duos columbae pullos offerrent. Dominus ergo, qui, cum dives eſſet, propter nos egenus factus eſt, ut illius inopia divites eſſemus, ut dicitur II Cor. VIII, pro ſe pauperum hoſtiam voluit offerri, ſicut et in ipſa nativitate pannis involvitur et reclinatur in praeſepio. Nihilominus tamen huiuſmodi aves figurae congruunt. Turtur enim, quia eſt avis loquax, praedicationem et confeſſionem fidei ſignificat; quia vero eſt animal caſtum, ſignificat caſtitatem; quia vero eſt animal ſolitarium, ſignificat contemplationem. Columba vero eſt animal manſuetum et ſimplex, manſuetudinem et ſimplicitatem ſignificans. Eſt autem animal gregale, unde ſignificat vitam activam. Et ideo huiuſmodi hoſtia ſignificabat perfectionem Chriſti et membrorum eius. Utrumque autem animal, propter conſuetudinem gemendi, praeſentes ſanctorum luctus deſignat, ſed turtur, quae eſt ſolitaria, ſignificat orationum lacrimas; columba vero, quae eſt gregalis, ſignificat publicas orationes Eccleſiae. Utrumque tamen animal duplicatum offertur, ut ſanctitas ſit non ſolum in anima, ſed etiam in corpore. (IIIa q. 37 a. 3 ad 4)

Articulus 4.
Behoorde de Moeder Gods wel op te gaan naar den tempel om gezuiverd te worden?

Dit artikel is beschikbaar in Nederlandse vertaling, maar die kan slechts gepubliceerd worden na correctie van de tekstherkenning van de ingescande PDF. Wil je deze website helpen vervolledigen, neem dan contact op met info@gelovenleren.net!

Ad quartum ſic proceditur. Videtur quod inconvenienter mater Dei purganda ad templum acceſſerit. Purgatio enim non videtur eſſe niſi ab immunditia. Sed in beata virgine nulla fuit immunditia, ut ex ſupra dictis patet. Ergo non debuit ut purganda ad templum accedere. (IIIa q. 37 a. 4 arg. 1)

Praeterea, Levit. XII dicitur, mulier quae, ſuſcepto ſemine, peperit maſculum, immunda erit ſeptem diebus, et ideo ei praecipitur quod non ingrediatur ſanctuarium, donec impleantur dies purgationis eius. Sed beata virgo peperit maſculum ſine virili ſemine. Non ergo debuit venire ad templum purganda. (IIIa q. 37 a. 4 arg. 2)

Praeterea, purgatio ab immunditia non fit niſi per gratiam. Sed ſacramenta veteris legis gratiam non conferebant, ſed ipſa potius ſecum gratiae auctorem habebat. Non ergo conveniens fuit ut beata virgo ad templum purganda veniret. (IIIa q. 37 a. 4 arg. 3)

Sed contra eſt auctoritas Scripturae, qua dicitur, Luc. II, quod impleti ſunt dies purgationis Mariae ſecundum legem Moyſi. (IIIa q. 37 a. 4 s. c.)

Reſpondeo dicendum quod, ſicut plenitudo gratiae a Chriſto derivatur in matrem, ita decuit ut mater humilitati filii conformaretur, humilibus enim Deus dat gratiam, ut dicitur Iac. IV. Et ideo, ſicut Chriſtus, licet legi non eſſet obnoxius, voluit tamen circumciſionem et alia legis onera ſubire, ad demonſtrandum humilitatis et obedientiae exemplum, et ut approbaret legem, et ut calumniae occaſionem Iudaeis tolleret; propter eaſdem rationes voluit et matrem ſuam implere legis obſervantias, quibus tamen non erat obnoxia. (IIIa q. 37 a. 4 co.)

Ad primum ergo dicendum quod, licet beata virgo nullam haberet immunditiam, voluit tamen purgationis obſervantiam implere, non propter indigentiam, ſed propter legis praeceptum. Et ideo ſignanter Evangeliſta dicit quod completi ſunt dies purgationis eius ſecundum legem, ipſa enim ſecundum ſe purgatione non indigebat. (IIIa q. 37 a. 4 ad 1)

Ad ſecundum dicendum quod ſignanter Moyſes videtur fuiſſe locutus, ad excipiendam ab immunditia matrem Dei, quae non peperit ſuſcepto ſemine. Et ideo patet quod non obligatur ad impletionem illius praecepti, ſed voluntarie purgationis obſervantiam implevit, ut dictum eſt. (IIIa q. 37 a. 4 ad 2)

Ad tertium dicendum quod legalia ſacramenta non purgabant ab immunditia culpae, quod fit per gratiam, ſed hanc purgationem praefigurabant, purgabant enim purgatione quadam carnali ab immunditia irregularitatis cuiuſdam; ſicut in ſecunda parte dictum eſt. Neutram tamen immunditiam beata virgo contraxerat. Et ideo non indigebat purgari. (IIIa q. 37 a. 4 ad 3)